«Θυσία» ο Επικούριος για τον Παρθενώνα… – Εξοργιστική πρόταση από τον δ/ντη του μουσείου της Ακρόπολης

Πέμπτη, 7 Δεκεμβρίου, 2023

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΚΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Πώς η συγκεκριμένη πρόταση «δένει» με την απάντηση της Λίνας Μενδώνη, ένα χρόνο πριν, η οποία τόνισε ότι η Κυβέρνηση διεκδικεί τον επαναπατρισμό μόνο των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Πρόταση – έκπληξη η οποία προκάλεσε την δυσφορία και την αγανάκτηση φορέων αλλά και απλών κατοίκων της περιοχής που επικοινώνησαν με την εφ, «Πατρίς», ακούστηκε χθες το πρωί δια στόματος του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, Νίκου Σταμπολίδη ο οποίος ανέφερε πως σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, το Βρετανικό Μουσείο θα μπορούσε να κρατήσει την ζωφόρο του Επικούριου Απόλλωνα που εκλάπη το 1811 και αργότερα πουλήθηκε σε δημοπρασία στους Άγγλους.

Αίσθηση προκάλεσε η πρόταση του διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, Νίκου Σταμπολίδη για ανταλλαγή της Ζωφόρου του Επικούριου με τα γλυπτά του Παρθενώνα.  Ερωτώμενος από δημοσιογράφο του ΣΚΑΙ για τις ανταλλαγές σε πρωινή ενημερωτική εκπομπή του σταθμού, ο κ. Σταμπολίδης απάντησε πως «αυτό (σ.σ. οι ανταλλαγές) εξαρτάται κατά περίπτωση. Αν φύγουν τα γλυπτά του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, γνωρίζετε ότι έχουν του ίδιου αρχιτέκτονα, του Ικτίνου, μια τεράστια ζωφόρο από τον Ναό του Επικούριο Απόλλωνα από τις Βάσσες της Φιγαλείας και θα μπορούσε να φύγει από τις αποθήκες και να την βάλουν στην θέση της;»

Θυμίζουμε, πως το ζήτημα του επαναπατρισμού των γλυπτών του ναού του Επικουρίου Απόλλωνα βρίσκεται διαχρονικά στα αιτήματα πολιτών και φορέων της περιοχής, αφού ενδεχόμενη επιστροφή τους θα συνιστούσε μια υψίστης εθνικής σημασίας δικαίωση για την Ελλάδα αλλά και εξασφάλιση της ακεραιότητας του ναού βάσει της αρχής διατήρησης της ακεραιότητας του, όχι όμως και της Πολιτείας αν κρίνουμε τόσο από την χθεσινή πρόταση Σταμπολίδη όσο κυρίως από την απάντηση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη σε ερώτηση του προέδρου Ελληνικής Λύσης, Κυριάκου Βελόπουλου τον περασμένο Ιανουάριο όπου είχε αναφέρει πως το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ακολουθώντας την πάγια θέση της ελληνικής Κυβέρνησης, διεκδικεί τον επαναπατρισμό και την επανένωση μόνον των Γλυπτών του Παρθενώνος.

Το ιστορικό της λεηλασίας του «δεύτερου Παρθενώνα»

Τον Αύγουστο του 1811 η διεθνής ομάδα των Ευρωπαίων αρχαιοκαπήλων με επικεφαλής τον Τσαρλς Κόκερελ, έφτασε στη Φιγαλεία. Είχε σκοπό να λεηλατήσει τον περίφημο Ναό του Επικούριου Απόλλωνα.

Είχε περάσει μόλις ένας χρόνος από την αρπαγή των γλυπτών από το Ναό της Αφαίας στην Αίγινα αυτή τη φορά είχαν στόχο την Πελοπόννησο. Οι αρχαιοκάπηλοι εμφανίστηκαν με αγνές προθέσεις για να καταγράψουν και να μελετήσουν τον ναό. Ωστόσο, δεν είχαν πάρει καμία επίσημη άδεια από τους Τούρκους. Αυτή ήταν η δοκιμασμένη τακτική τους.

Οι αρχαιοκάπηλοι έφυγαν από τον ναό. Ο λόγος ήταν πως οι κάτοικοι που τους έβλεπαν υποψιάζονταν τι γινόταν. Αυτοί όμως δεν το έβαλαν κάτω. Ήξεραν ότι η λύση στο πρόβλημά τους ήταν η δωροδοκία. Πασάς της Πελοποννήσου εκείνη την περίοδο ήταν ο γιος του Αλή πασά των Ιωαννίνων, ο Βελή πασάς. Η επίσκεψη των Ευρωπαίων ήταν επιτυχής αφού πήραν άδεια για αντάλλαγμα την μίση λεία.

Σύμφωνα με καταγραφές περιηγητών της εποχής, χτίστηκε ένα ολόκληρο χωριό από κατοίκους-εργάτες. Οι ντόπιοι είχαν εξαναγκαστεί να δουλεύουν για την ανασκαφή από τους Τούρκους.

Ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα στην Ηλεία πριν τοποθετηθεί η προστατευτική τέντα. Το 1987 ελήφθη η απόφαση να καλυφθεί επειδή το ψύχος της περιοχής και το σαθρό έδαφος επιδείνωσαν την στατικότητά του.

Λέγεται ότι ενώ οι εργάτες έσκαβαν, πετάχτηκε μια αλεπού μέσα από τα χαλάσματα και ο Κόκερελ, έσκυψε να δει στο κενό που δημιουργήθηκε από το σημείο που βγήκε το ζώο και είδε μια αρχαία μετόπη! Η αλεπού έγινε άθελά της ανιχνευτής για τους αρχαιοκάπηλους. Μέσα σε λίγες εβδομάδες οι εργάτες, υπό την καθοδήγηση των Ευρωπαίων, ανακάλυψαν 23 μαρμάρινες πλάκες από το γλυπτό διάκοσμο του Ναού, που απεικόνιζαν σκηνές από την Κενταυρομαχία και την Αμαζονομαχία.

Όταν συγκέντρωσαν όλα τα ευρήματα, οι αρχαιοκάπηλοι επισκέφτηκαν τον Βελή Πασά για να τηρήσουν τη συμφωνία. Ο γιος του Αλή Πασά, όταν είδε τα γλυπτά δυσαρεστήθηκε, καθώς περίμενε χρυσάφι και πολύτιμα μέταλλα. Θεώρησε ότι ο αρχαιολογικός θησαυρός δεν είχε καμία αξία. Οι μετόπες που ήρθαν στο φως ήταν για εκείνον απλά μάρμαρα. Η άγνοια του για τα ευρήματα ήταν τέτοια, που κοιτάζοντας τις ασπίδες που κρατούσαν οι Έλληνες που απεικονίζονταν στις μετόπες, τις πέρασε για χελωνίτσες.

Έτσι οι αρχαιοκάπηλοι πήραν ολόκληρο τον θησαυρό στα χέρια τους, έχοντας πληρώσει ένα ελάχιστο αντίτιμο των 400 λιρών. Όπως είχαν κάνει και με τα γλυπτά του Ναού της Αφαίας στην Αίγινα, πούλησαν τις μαρμάρινες πλάκες σε δημοπρασία που διεξήχθη στη Ζάκυνθο. Πλειοδότης ήταν το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο αγόρασε τα γλυπτά έναντι 19.000 λιρών.

Σήμερα ο γλυπτός διάκοσμος βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά σπάνια εκτίθενται, καθώς αίθουσα δεν ανοίγει συχνά για το κοινό.

ΠΑΤΡΙΣ