Το δικαίωμα διαγραφής προσωπικών δεδομένων από μηχανές αναζήτησης

 Τετάρτη, 14 Δεκεμβρίου, 2022

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΟΥΚΕΛΑΤΟΣ*

Αλλη μία σημαντική απόφαση για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από μηχανές αναζήτησης εξέδωσε στις 8/12/2022 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ), κατόπιν αίτησης προδικαστικής αποφάσεως του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανίας (υπόθεση C-460/20)

Η νομολογία του Δικαστηρίου της Ε.Ε., όπως και η συγκεκριμένη απόφαση, επιλύει ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή και τη δράση των πολιτών της Ε.Ε., δικαιώνοντας για άλλη μία φορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Φωτ. A.P

Αλλη μία σημαντική απόφαση για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από μηχανές αναζήτησης εξέδωσε στις 8/12/2022 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ), κατόπιν αίτησης προδικαστικής αποφάσεως του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανίας (υπόθεση C-460/20).

Η αίτηση υποβλήθηκε στο πλαίσιο δίκης μεταξύ δύο φυσικών προσώπων, αφενός, και της Google LLC, αφετέρου, που αφορούσε τη διαγραφή των συνδέσμων προς άρθρα, τα οποία περιείχαν αναφορά στους προσφεύγοντες, από τα αποτελέσματα που προκύπτουν κατόπιν αναζήτησης με βάση το ονοματεπώνυμό τους και, δεύτερον, την αφαίρεση των φωτογραφιών, με μορφή μικρογραφιών (thumbnails), οι οποίες τους απεικονίζουν, από τα αποτελέσματα της αναζήτησης εικόνων. Η άρνηση της Google να ικανοποιήσει το αίτημα οδήγησε τους προσφεύγοντες στα δικαστήρια της Γερμανίας και στη συνέχεια στην εξέταση της υπόθεσης από το ΔΕΕ.

Η απόφαση αυτή έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων και ιδίως της Google Spain και Google (υπόθεση C-131/12) στην οποία παραπέμπει, αλλά και αυτές της 24ης Σεπτεμβρίου 2019 (υπόθεση C-136/17) και 24ης Σεπτεμβρίου 2019 (υπόθεση C-507/17) υποδεικνύοντας τον τρόπο λειτουργίας των μηχανών αναζήτησης στο αχανές Διαδίκτυο.

Η παρατεταμένη παραμονή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο ψηφιακό περιβάλλον σε συνδυασμό με την ευκολία πρόσβασης και ανίχνευσης πληροφοριών μέσω απλών κινήσεων στις μηχανές αναζήτησης καθιστούν το παρελθόν των προσώπων διαρκώς σύγχρονο, ακόμη και αν η ίδια η πληροφορία δεν έχει καμία αξία από πλευράς επικαιρότητας, πολύ δε περισσότερο αν αυτή είναι ανακριβής ή παραποιημένη. Η άχρονη διατήρηση των δεδομένων εμποδίζει πολλές φορές την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των υποκειμένων, τους στερεί το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και μετατρέπει το Διαδίκτυο σ’ ένα μητρώο μνήμης και υπενθυμιστή του παρελθόντος.

Γι’ αυτό και η Ε.Ε. θέσπισε προστατευτικές διατάξεις ιδίως με το άρθρο 17 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ), με το οποίο ενισχύεται η πληροφοριακή αυτοδιάθεση των υποκειμένων ως προς τα δεδομένα που έχουν αναρτηθεί στο Διαδίκτυο για τα πρόσωπά τους και αντιμετωπίζει το πρόβλημα της διαγραφής του ψηφιακού τους παρελθόντος.

Οι μηχανές αναζήτησης, με τη χρήση υψηλής τεχνολογίας, παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόσβαση και αναζήτηση των πληροφοριακών δεδομένων, τα οποία δεν βρίσκονται άτακτα παρατεταγμένα στο Διαδίκτυο. Η απόφαση του ΔΕΕ ξεκαθάρισε ότι η δραστηριότητα των μηχανών αναζήτησης, ήτοι ο εντοπισμός πληροφοριών, η αυτόματη ευρετηρίαση, η προσωρινή αποθήκευση και, τελικώς, η διάθεσή τους στους χρήστες του Διαδικτύου με ορισμένη σειρά προτίμησης, πρέπει να χαρακτηρίζεται ως «επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα» και ότι ο φορέας εκμετάλλευσης της μηχανής αναζήτησης πρέπει να θεωρείται ως «υπεύθυνος» της εν λόγω επεξεργασίας.

Τι προβλέπει η απόφαση που εξέδωσε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Μέσω των μηχανών αναζήτησης οι χρήστες μπορούν να αναζητήσουν δεδομένα τρίτων προσώπων με βάση το ονοματεπώνυμό τους από τον προσφερόμενο κατάλογο αποτελεσμάτων, να αποκτήσουν μια συστηματική επισκόπηση των διαθέσιμων στο Διαδίκτυο πληροφοριών γι’ αυτούς, συμπεριλαμβανομένων των φωτογραφιών – μικρογραφιών, αλλά και να σχηματίσουν ένα λεπτομερές ή μη προφίλ των προσώπων που αναζητούν.

Το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από μηχανή αναζήτησης διαφέρει από τη δραστηριότητα των εκδοτών ιστοτόπων και δέχθηκε ότι υπάρχει υποχρέωση των μηχανών αναζήτησης να διαγράφουν από τα αποτελέσματα των καταλόγων τους ανακριβή δεδομένα και φωτογραφίες, εφόσον υποβληθεί αίτηση διαγραφής συνδέσμων από το πρόσωπο που ασκεί τα δικαιώματά του εκ του ΓΚΠΔ.

Στην περίπτωση αυτή ο αιτών θα πρέπει να προσκομίζει κρίσιμα, ικανά και επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, που να τεκμηριώσουν την πρόδηλη ανακρίβεια των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στο ταξινομημένο περιεχόμενο ή, τουλάχιστον, ενός μέρους των πληροφοριών αυτών, που δεν είναι μικρότερης σημασίας σε σχέση με το σύνολο του περιεχομένου. Εφόσον ο αιτών προσκομίσει τα παραπάνω στοιχεία, ή πολύ περισσότερο δικαστική απόφαση εκδοθείσα εις βάρος του εκδότη του ιστοτόπου, ο φορέας εκμετάλλευσης της μηχανής αναζήτησης υποχρεούται να κάνει δεκτή την αίτηση διαγραφής συνδέσμων. Στην περίπτωση των φωτογραφιών – μικρογραφιών, από τα αποτελέσματα αναζήτησης, η μηχανή αναζήτησης οφείλει να εξακριβώσει αν η εμφάνισή τους είναι απαραίτητη για την άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία πληροφόρησης των χρηστών του Διαδικτύου και αν εμφανίζονται εκτός του πλαισίου δημοσίευσης της ταξινομημένης ιστοσελίδας. Και στην περίπτωση αυτή η μηχανή αναζήτησης εκτιμώντας τα παραπάνω και την πληροφοριακή αξία των φωτογραφιών οφείλει να κάνει δεκτή την αίτηση διαγραφής.

Η νομολογία του Δικαστηρίου, όπως και η συγκεκριμένη απόφαση, επιλύει ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή και τη δράση των πολιτών της Ε.Ε. δικαιώνοντας για άλλη μια φορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Υπενθυμίζουμε πάντως ότι αντίστοιχο ζήτημα έκρινε με τον ίδιο τρόπο και η ελληνική δικαιοσύνη με την υπ’ αριθμ. 2149/2020 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, όπως έχουμε αναφέρει και στο άρθρο της «Καθημερινής» με ημερομηνία 18.4.2021.

* O κ. Γεώργιος Βουκελάτος είναι δικηγόρος – νομικός σύμβουλος της «Κ» και εξειδικεύεται σε θέματα προστασίας της προσωπικότητας και του GDPR.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ