Σύνοδος Αμερικανικών Κρατών: Οι υψηλοί στόχοι του Λευκού Οίκου και τα κινεζικά παιχνίδια στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ

 Τρίτη, 7 Ιουνίου, 2022

Για πρώτη φορά εδώ και 28 χρόνια η Σύνοδος επιστρέφει στις ΗΠΑ, όπου γεννήθηκε ο θεσμός. Η πενθήμερη συνάντηση ξεκινά σήμερα στο Λος Άντζελες

Μαριλίζ Φασουλοπούλου

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η νέα περίοδος ειρήνης που ξεκινούσε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είχε οδηγήσει τον τότε πλανητάρχη Μπιλ Κλίντον να αποφασίσει να ασχοληθεί με τις ανοιχτές πληγές που απλώνονταν ακόμη στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ, την κεντρική και νότιο Αμερική. Έτσι, γεννήθηκε η πρώτη Σύνοδος των Αμερικανικών Κρατών, μια πρωτοβουλία που έμελλε να εξελιχτεί σε θεσμός, ώστε τα μικρά και μεγάλη κράτη της περιοχής να θέτουν επί τάπητος τα ζητήματα που τους απασχολούν και να προσπαθούν να βρίσκουν από κοινού λύσεις με στόχο την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της οικονομικής ευημερίας.

Το 1994, η πρώτη «Summit of the Americas» διεξήχθη στο Μαϊάμι από την οικοδέσποινα της πρωτοβουλίας. Και φέτος, μετά από 28 χρόνια, επιστρέφει και πάλι στις ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα το Λος Άντζελες, που από σήμερα μέχρι και την Παρασκευή θα φιλοξενήσει σχεδόν όλους τους ηγέτες από την Βόρειο, Κεντρική και Νότιο Αμερική. Είναι δε, η πρώτη τους συλλογική συνάντηση από την έναρξη της πανδημίας.

Παρουσίες και… απουσίες 

Βέβαια, κάποιες απουσίες θα υπάρχουν. Ο Λευκός Οίκος, που έχει λίαν φιλόδοξες προθέσεις για την σύνοδο, θέλησε να προβάλει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην προώθηση της Δημοκρατίας στην ήπειρο, οπότε επέλεξε να μην προσκαλέσει την Κούβα, τη Νικαράγουα και τη Βενεζουέλα. Όμως, η απόφαση του προκάλεσε πολύ μεγαλύτερες αντιδράσεις από ότι περίμενε.

Ο πρόεδρος του Μεξικού Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραδόρ, επισημαίνοντας πως στη σύνοδο θα πρέπει να είχαν προσκληθεί οι ηγέτες όλων των κρατών ανεξαρτήτως των πολιτικών τους απόψεων, απείλησε να μποϊκοτάρει την σύνοδο. Όμως, και κάποιοι που τελικά θα παραστούν, όπως ο πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντεζ και ο Χιλιανός Γκαμπριέλ Μπόριτς, εμφανίστηκαν λίαν επικριτικοί για την… υπό όρους λίστα καλεσμένων των Αμερικανών.

Το λίαν ειρωνικό είναι πως ακόμη και ο Βραζιλιάνος Ζαίρ Μπολσονάρου, ο οποίος δέχτηκε πρόσκληση παρά το αμφιλεγόμενο… δημοκρατικό αποτύπωμα του, απείλησε να μην παραστεί, όχι βέβαια διότι είχε πρόβλημα με την απουσία της Κούβας ή της Βενεζουέλας, αλλά επειδή δυσφορεί διότι θεωρεί ότι ο Λευκός Οίκος του Τζο Μπάιντεν δεν δείχνει την ίδια διάθεση καλής συνεργασίας μαζί του με αυτή που έδειχνε το Οβάλ Γραφείο του καλού του φίλου, Ντόναλντ Τραμπ. Μάλιστα, κατά τα λεγόμενα του, ο κύριος Μπάιντεν… τον αγνόησε επιδεικτικά κατά τη σύνοδο του G20.

Για να τον κατευνάσει το Οβάλ Γραφείο του διασφάλισε ένα προσωπικό ραντεβού με τον κ. Μπάιντεν, στο περιθώριο της συνόδου, όμως αυτό μακροπρόθεσμα μπορεί να στραφεί μπούμερανγκ εναντίον των ΗΠΑ, δεδομένου πως σε λίγους μήνες, στις προεδρικές εκλογές της Βραζιλίας, νικητής μπορεί να αναδειχτεί ο αριστερός Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.

Η απώθηση των Κινέζων 

H γκρίνια για την λίστα των καλεσμένων και η δημοσιότητα που πήρε το θέμα αναπόφευκτα χάλασαν κάπως τα σχέδια του Λευκού Οίκου που είχε εξαρχής πρόθεση να χρησιμοποιήσει τη σύνοδο για να επιβεβαιώσει τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή και να ενισχύσει τους διμερείς δεσμούς σε ένα διάστημα αυξημένης ρευστότητας στο διεθνές γεωπολιτικό πεδίο, με τις κινήσεις των Ρώσων και των Κινέζων να δημιουργούν τις βάσεις για την απαρχή ενός νέου, αν και διαφορετικού, Ψυχρού Πολέμου.

Είναι κοινό μυστικό, άλλωστε, πως οι Κινέζοι έχουν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις σε χώρες της νότιας Αμερικής και σε βασικούς κλάδους όπως οι πρώτες ύλες κυρίως μέσα από το μέγα πρόγραμμα υποδομών, ύψους 4,3 τρι. δολαρίων, του Belt and Road, προκειμένου όχι μόνο να διασφαλίσουν νέους προμηθευτές αλλά και να… βάλουν πόδι στη γειτονιά των Αμερικανών. Μόνο στον κλάδο των πρώτων υλών η Κίνα έχει επενδύσει 73 δισ. δολάρια στη Λατινική Αμερική, το διάστημα 2018 με 2000. Επίσης υπολογίζεται ότι η Κίνα έχει αγοράσει ή νοικιάσει για μακροχρόνια εκμετάλλευση πάνω από ένα εκατομμύριο εκτάρια γεωργικής γης στη Λατινική Αμερική. Η Ουάσιγκτον ενοχλείται από την διόλου διακριτική «εισβολή» των Κινέζων, όμως για να την αντιμετωπίσει και να την αντισταθμίσει θα πρέπει να προσφέρει πολλά παραπάνω από την σύσφιγξη των πολιτικών σχέσεων.

«Υπάρχει πολύ συζήτηση για την δρομολόγηση νέων project υποδομών στην περιοχή, όμως ελάχιστη πραγματική δράση. Ελπίζουμε λοιπόν πως η κυβέρνηση (Μπάιντεν) μπορεί πραγματικά να προσέλθει (στη σύνοδο) με κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς θα μπορέσει να το πετύχει» σχολίασε χαρακτηριστικά, μιλώντας στους Financial Times, η Ρεμπέκα Μπιλ Τσάβεζ του think tank Inter-American Dialogue.

«Για την κυβέρνηση (Μπάιντεν) υπάρχει μια πραγματικά κρίσιμη ευκαιρία… υπήρχαν πολλές προσδοκίες, όταν ο Μπάιντεν ανέλαβε την προεδρία, πως θα δινόταν μεγαλύτερη προτεραιότητα στην συγκεκριμένη περιοχή συνολικά» εξήγησε.

Η ατζέντα 

Επισήμως η συνάντηση θα βασιστεί σε πέντε βραχίονες: την δημοκρατική διακυβέρνηση, την υγεία εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας, την καθαρή ενέργεια, την κλιματική αλλαγή και την ψηφιακή μετάβαση. Όμως, αναπόφευκτα η συζήτηση θα επεκταθεί σε πολύ περισσότερα ζητήματα, από την μετανάστευση έως το εμπόριο και την ώθηση των ρυθμών ανάπτυξης των οικονομιών.

Σύμφωνα με τον αμερικανικό Τύπο, ο κύριος Μπάιντεν επιθυμεί καταρχάς να δρομολογήσει μια νέα πρωτοβουλία για το ζήτημα της Μετανάστευσης, ένα θέμα πολιτικά κρίσιμο για τους βουλευτές των νότιων πολιτειών των ΗΠΑ ενόψει και των εκλογών του Νοεμβρίου, αλλά σε ένα πνεύμα συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες και όχι επιθετικής μονομερούς δράσης, όπως έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Επίσης, ψηλά στην οικονομική του ατζέντα βρίσκεται η προώθηση πρωτοβουλιών για την κλιματική αλλαγή και την πράσινη ανάπτυξη. Τα νότια παράλια της ηπείρου, καθώς και οι νησιωτικές χώρες έχουν βιώσει για τα καλά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής μέσα από τα ολοένα αυξανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ο ίδιος ο κύριος Μπάιντεν έχει μιλήσει ανοιχτά για τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για την ευρύτερη περιοχή και θέλει τις χώρες της ηπείρου να συγχρονιστούν με το πράσινο όραμα του. Όμως, αυτό απαιτεί κονδύλια και επενδύσεις που απομένει να φανεί, αν είναι έτοιμος και διατεθειμένος να τα προσφέρει.

Στο πλευρό του θα βρεθεί, πάντως, η αντιπρόεδρος Καμίλα Χάρις, η οποία προαλείφεται να αναλάβει στρατηγικό ρόλο στην προώθηση των στόχων των ΗΠΑ για την κεντρική και νότιο Αμερική. Πραγματικά, η κυρία Χάρις θα έχει ένα πλούσιο πρόγραμμα συναντήσεων στο περιθώριο της συνόδου, μέσα από τις οποίες θα δρομολογηθούν συγκεκριμένα σχέδια σε διμερές επίπεδο με στόχο την προώθηση της πολιτικής και οικονομικής ατζέντας του Λευκού Οίκου.

Ο.Τ.