Σάββατο, 9 Απριλίου, 2022
Κεταμίνη
 | |
 | |
| Ονομασία IUPAC | |
|---|---|
(RS)-2-μεθυλαμινο-2-(2-χλωροφαινυλο)κυκλοεξανόνη | |
| Κλινικά δεδομένα | |
| Εμπορικές ονομασίες | Ketalar, άλλες |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| Δεδομένα άδειας | |
| Κατηγορία ασφαλείας κύησης | |
| Πιθανότητα εθισμού | Χαμηλή-μέτρια[1] |
| Οδοί χορήγησης | Πολλές[3][4][5][6] |
| Κυκλοφορία | |
| Κυκλοφορία |
|
| Φαρμακοκινητική | |
| Βιοδιαθεσιμότητα | |
| Πρωτεϊνική σύνδεση | 23 με 47%.[11] |
| Μεταβολισμός | Ήπαρ, έντερο (από το στόμα):[5][12][13] |
| Μεταβολίτες |
|
| Έναρξη δράση | |
| Βιολογικός χρόνος ημιζωής | |
| Διάρκεια δράσης | |
| Απέκκριση | |
| Κωδικοί | |
| Αριθμός CAS | 6740-88-1 
|
| Κωδικός ATC | N01AX03 |
| PubChem | CID 3821 |
| IUPHAR/BPS | 4233 |
| DrugBank | DB01221 |
| ChemSpider | 3689 |
| UNII | 690G0D6V8H |
| KEGG | D08098 |
| ChEBI | CHEBI:6121 |
| ChEMBL | CHEMBL742 |
| Συνώνυμα | CI-581; CL-369; CM-52372-2[17] |
| Χημικά στοιχεία | |
| Χημικός τύπος | C13H16ClNO |
| Μοριακή μάζα | 237,73 g·mol−1 |
| Φυσικά στοιχεία | |
| Σημείο τήξης | 92[18] °C (198 °F) |
| (verify) | |
Η κεταμίνη είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται κυρίως για την πρόκληση και τη διατήρηση της αναισθησίας. Προκαλεί αποσυνδετική αναισθησία, μια κατάσταση που μοιάζει με έκσταση που παρέχει ανακούφιση από τον πόνο, καταστολή και αμνησία.[19] Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αναισθησίας με κεταμίνη είναι η διατήρηση των αντανακλαστικών της αναπνοής και των αεραγωγών, η διέγερση της καρδιακής λειτουργίας με αυξημένη αρτηριακή πίεση και η μέτρια βρογχοδιαστολή.[19] Σε χαμηλότερες, υποαναισθητικές δόσεις, η κεταμίνη είναι ένας πολλά υποσχόμενος παράγοντας για τον πόνο και την κατάθλιψη που είναι ανθεκτική στη θεραπεία.[20] Ωστόσο, η αντικαταθλιπτική δράση μεμονωμένης χορήγησης κεταμίνης εξασθενεί με τον καιρό και τα αποτελέσματα της επαναλαμβανόμενης χρήσης δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.[21][22][23]
Οι ψυχιατρικές παρενέργειες είναι συχνές καθώς και η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η ναυτία. Η τοξικότητα στο ήπαρ και το ουροποιητικό είναι συχνή σε τακτικούς χρήστες υψηλών δόσεων κεταμίνης για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Η κεταμίνη είναι ένας ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA και αυτός ευθύνεται για τις περισσότερες από τις δράσεις της εκτός από την αντικαταθλιπτική δράση, ο μηχανισμός της οποίας είναι θέμα πολλής έρευνας και συζήτησης.
Η κεταμίνη συντέθηκε για πρώτη φορά το 1962 και εγκρίθηκε για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1970. Χρησιμοποιήθηκε τακτικά σε σκύλους και άλογα και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς για χειρουργική αναισθησία στον πόλεμο του Βιετνάμ.[24] Η κεταμίνη χρησιμοποιείται επίσης ως ψυχαγωγικό φάρμακο, τόσο σε σκόνη όσο και σε υγρή μορφή, που συχνά αναφέρεται ως «Special K» για τις παραισθησιογόνες και διασπαστικές της επιδράσεις.[25] Συμπεριλαμβάνεται στον Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.[26] Διατίθεται ως γενόσημο φάρμακο.[27]
Η συστηματική ονομασία της κεταμίνης είναι 2-μεθυλαμινο-2-(2-χλωροφαινυλο)κυκλοεξανόνηκυκλοεξανόνη και από χημικής άποψης είναι αρωματική οργανική χημική ένωση, πιο συγκεκριμένα μια αρωματική αμινοκετόνη.
Ιατρικές χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναισθησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η χρήση της κεταμίνης στην αναισθησία αντανακλά τα χαρακτηριστικά της. Είναι φάρμακο εκλογής για βραχυπρόθεσμες επεμβάσεις όταν δεν απαιτείται μυϊκή χαλάρωση.[28] Η επίδραση της κεταμίνης στο αναπνευστικό και στο κυκλοφορικό σύστημα είναι διαφορετική από αυτή των άλλων αναισθητικών. Καταστέλλει την αναπνοή πολύ λιγότερο από τα περισσότερα άλλα διαθέσιμα αναισθητικά.[29] Όταν χρησιμοποιείται σε αναισθητικές δόσεις, η κεταμίνη συνήθως διεγείρει παρά καταστέλλει το κυκλοφορικό σύστημα.[30] Τα προστατευτικά αντανακλαστικά των αεραγωγών διατηρούνται[31] και μερικές φορές είναι δυνατή η χορήγηση αναισθησίας με κεταμίνη χωρίς προστατευτικά μέτρα στους αεραγωγούς.[28] Τα ψυχωτομιμητικά αποτελέσματα περιορίζουν την αποδοχή της κεταμίνης. Ωστόσο, μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη χορήγηση βενζοδιαζεπινών ή προποφόλης.[32]
Η κεταμίνη χρησιμοποιείται συχνά σε σοβαρά τραυματισμένους ανθρώπους και φαίνεται να είναι ασφαλής σε αυτήν την ομάδα.[33] Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για επείγουσα χειρουργική επέμβαση σε συνθήκες πεδίου σε εμπόλεμες ζώνες,[34] για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Βιετνάμ.[35] Μια κατευθυντήρια γραμμή κλινικής πρακτικής του 2011 υποστηρίζει τη χρήση της κεταμίνης ως ηρεμιστικού στην επείγουσα ιατρική, συμπεριλαμβανομένων των σωματικά επώδυνων διαδικασιών.[19] Είναι το φάρμακο εκλογής για άτομα σε τραυματικό σοκ που διατρέχουν κίνδυνο υπότασης.[36] Η χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι επιβλαβής σε άτομα με σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι,[37] και η κεταμίνη είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει χαμηλή αρτηριακή πίεση και συχνά μπορεί ακόμη και να την αποτρέψει.[38][39]
Η κεταμίνη είναι μια επιλογή στα παιδιά, ως το μοναδικό αναισθητικό για μικρές επεμβάσεις ή ως παράγοντας επαγωγής που ακολουθείται από νευρομυϊκό αποκλεισμό και διασωλήνωση.[34] Ειδικότερα, τα παιδιά με κυανωτική καρδιακή νόσο και νευρομυϊκές διαταραχές είναι καλοί υποψήφιοι για αναισθησία με κεταμίνη.[32]
Λόγω των βρογχοδιασταλτικών ιδιοτήτων της κεταμίνης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναισθησία σε άτομα με άσθμα, χρόνια αποφρακτική νόσο των αεραγωγών και με σοβαρή αντιδραστική νόσο των αεραγωγών, συμπεριλαμβανομένου του ενεργού βρογχόσπασμου.[34][32][40]
Πόνος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι εγχύσεις κεταμίνης χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του οξέος πόνου σε τμήματα επειγόντων περιστατικών και στην περιεγχειρητική περίοδο σε άτομα με ανθεκτικό πόνο. Οι δόσεις είναι χαμηλότερες από αυτές που χρησιμοποιούνται για αναισθησία. Επικουρικά στη μορφίνη ή μόνη της, η κεταμίνη μειώνει τη χρήση μορφίνης, το επίπεδο πόνου, τη ναυτία και τον έμετο μετά την επέμβαση. Η κεταμίνη είναι πιθανό να είναι πιο ωφέλιμη για χειρουργικούς ασθενείς όταν αναμένεται σοβαρός μετεγχειρητικός πόνος και για ασθενείς με ανεκτικότητα στα οπιοειδή.[41][42]
Η κεταμίνη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στο προνοσοκομειακό περιβάλλον, λόγω της αποτελεσματικότητάς της και του χαμηλού κινδύνου αναπνευστικής καταστολής.[43] Η κεταμίνη έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με τα οπιοειδή στο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου για τη διαχείριση του οξέος πόνου και για τον έλεγχο του διαδικαστικού πόνου.[44] Μπορεί επίσης να αποτρέψει την προκαλούμενη από οπιοειδή υπεραλγησία[45][46] και το μετααναισθητικό ρίγος.[47]
Για τον χρόνιο πόνο, η κεταμίνη χρησιμοποιείται ως ενδοφλέβιο αναλγητικό, ιδιαίτερα εάν ο πόνος είναι νευροπαθητικός.[48] Έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα της εξουδετέρωσης της ευαισθητοποίησης της σπονδυλικής στήλης ή των φαινομένων επιδείνωσης που παρουσιάζονται με χρόνιο πόνο.[49] Σε πολλαπλές κλινικές δοκιμές, οι εγχύσεις κεταμίνης παρείχαν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο σε διαγνώσεις νευροπαθητικού πόνου, πόνο μετά από τραυματικό τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης, ινομυαλγία και σύνδρομο σύνθετου περιφερειακού πόνου (CRPS).[48] Ωστόσο, οι συναινετικές κατευθυντήριες γραμμές του 2018 για τον χρόνιο πόνο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, συνολικά, υπάρχουν μόνο αδύναμα στοιχεία υπέρ της χρήσης κεταμίνης σε πόνους τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης, μέτρια στοιχεία υπέρ της κεταμίνης για CRPS και αδύναμα ή καθόλου στοιχεία για κεταμίνη σε μεικτό νευροπαθητικό πόνο, ινομυαλγία και καρκίνος. Συγκεκριμένα, μόνο για το CRPS υπάρχουν ενδείξεις μεσοπρόθεσμης έως μακροπρόθεσμης ανακούφισης από τον πόνο.[48]
Κατάθλιψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κεταμίνη είναι ένα ισχυρό και ταχείας δράσης αντικαταθλιπτικό, αν και η δράση της είναι παροδική.[50] Η ενδοφλέβια έγχυση κεταμίνης στην ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της διάθεσης εντός 4 ωρών, φτάνοντας στο μέγιστο στις 24 ώρες.[20][21] Μια εφάπαξ δόση ενδοφλέβιας κεταμίνης έχει ως αποτέλεσμα ποσοστό ανταπόκρισης μεγαλύτερο από 60% ήδη από 4,5 ώρες μετά τη δόση (με παρατεταμένο αποτέλεσμα μετά από 24 ώρες) και μεγαλύτερο από 40% μετά από 7 ημέρες.[51] Αν και υπάρχουν μόνο λίγες πιλοτικές μελέτες που μελετούν τη βέλτιστη δόση, αυξανόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι δόση 0,5 mg/kg που ενίεται σε 40 λεπτά δίνει το βέλτιστο αποτέλεσμα.[52] Η αντικαταθλιπτική δράση της κεταμίνης μειώνεται στις 7 ημέρες και οι περισσότεροι ασθενείς υποτροπιάζουν εντός 10 ημερών, αν και για μια σημαντική μειοψηφία η βελτίωση μπορεί να διαρκέσει 30 ημέρες και περισσότερο.[21][22][51][53] Η κύρια πρόκληση με τη θεραπεία με κεταμίνη είναι η αγωγή όταν περάσει η αντικαταθλιπτική δράση. Η θεραπεία συντήρησης με κεταμίνη (από δύο φορές την εβδομάδα έως μία φορά στις δύο εβδομάδες) φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη επιλογή, αν και τα στοιχεία που τη συνιστούν σθεναρά είναι ανεπαρκή.[21][22][23] Η κεταμίνη μπορεί να μειώσει τις σκέψεις αυτοκτονίας για έως και τρεις ημέρες μετά την ένεση.[54]
Η κεταμίνη δεν έχει εγκριθεί για χρήση ως αντικαταθλιπτικό, αλλά το Καναδικό Δίκτυο Θεραπειών για τη Διάθεση και το Άγχος (CANMAT) τη συνιστά ως θεραπεία τρίτης γραμμής για την κατάθλιψη.[22] Ένα από τα εναντιομερή της κεταμίνης, η εσκεταμίνη, έχει εγκριθεί ως ρινικό σπρέι για την ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Μια συγκριτική μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών υποδηλώνει ανώτερη αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας κεταμίνης έναντι της ενδορρινικής εσκεταμίνης, με την ενδοφλέβια κεταμίνη να έχει μεγαλύτερα ποσοστά συνολικής ανταπόκρισης και ύφεσης και μικρότερο αριθμό εγκαταλείψεων.[55] Η κεταμίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική για τη διπολική κατάθλιψη, αλλά τα δεδομένα για τη χρήση της για αυτή τη μορφή κατάθλιψης είναι λίγα.[56]
Αντενδείξεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριες αντενδείξεις για την κεταμίνη:[48][41]
- Σοβαρή καρδιαγγειακή νόσος όπως ασταθής στηθάγχη ή ανεπαρκώς ελεγχόμενη υπέρταση
- Αυξημένη ενδοκρανιακή ή ενδοφθάλμια πίεση. Και οι δύο αυτές αντενδείξεις είναι αμφιλεγόμενες[41]
- Κακώς ελεγχόμενη ψύχωση
- Σοβαρή ηπατική νόσος όπως η κίρρωση
- Εγκυμοσύνη
- Διαταραχή χρήσης ενεργών ουσιών (για σειριακές ενέσεις κεταμίνης)
- Ηλικία κάτω των 3 μηνών
Παρενέργειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε αναισθητικές δόσεις, το 10-20% των ενηλίκων (1-2% των παιδιών) εμφανίζουν ανεπιθύμητες ψυχιατρικές αντιδράσεις που εμφανίζονται κατά την εμφάνιση από την αναισθησία, που κυμαίνονται από όνειρα και δυσφορία έως παραισθήσεις και ντελήριο κατά την αφύπνηση.[57] Αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν με προ-θεραπεία με βενζοδιαζεπίνη ή προποφόλη.[57][32] Η αναισθησία με κεταμίνη προκαλεί συνήθως τονικοκλονικές κινήσεις (πάνω από το 10% των ανθρώπων) και σπάνια υπερτονία.[15][57] Έμετος μπορεί να αναμένεται στο 5-15% των ασθενών, αλλά η προετοιμασία με προποφόλη το μετριάζει επίσης.[57] Λαρυγγόσπασμος εμφανίζεται μόνο σπάνια με την κεταμίνη. Η κεταμίνη, γενικά, διεγείρει την αναπνοή. Ωστόσο, στα πρώτα 2-3 λεπτά μιας ταχείας ενδοφλέβιας ένεσης υψηλής δόσης μπορεί να προκαλέσει παροδική αναπνευστική καταστολή.[57]
Τοξικότητα ουροποιητικού και ήπατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η τοξικότητα στα ούρα εμφανίζεται κυρίως σε άτομα που χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες κεταμίνης τακτικά, με το 20-30% των συχνών χρηστών να έχουν ενοχλήσεις στην ουροδόχο κύστη.[48][58] Περιλαμβάνει μια σειρά διαταραχών από κυστίτιδα έως υδρονέφρωση και νεφρική ανεπάρκεια.[59] Τα τυπικά συμπτώματα της κυστίτιδας που προκαλείται από κεταμίνη είναι συχνοουρία, δυσουρία και επείγουσα ούρηση που μερικές φορές συνοδεύονται από πόνο κατά την ούρηση και αίμα στα ούρα.[60] Η βλάβη στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστης έχει ομοιότητες τόσο με τη διάμεση όσο και με την ηωσινοφιλική κυστίτιδα. Το τοίχωμα παχύνεται και η λειτουργική χωρητικότητα της κύστης μειώνεται έως τα 10–150 mL.[59]
Η αντιμετώπιση της επαγόμενης από κεταμίνη κυστίτιδας περιλαμβάνει τη διακοπή της κεταμίνης ως πρώτο βήμα. Αυτό ακολουθείται από ΜΣΑΦ και αντιχολινεργικά και, εάν η ανταπόκριση είναι ανεπαρκής, από τραμαδόλη. Οι θεραπείες δεύτερης γραμμής είναι παράγοντες προστασίας του επιθηλίου όπως η από του στόματος πολυθειική πεντοζάνη ή η ενδοκυστική (ενδοκύστη) ενστάλαξη υαλουρονικού οξέος. Η ενδοκυστική αλλαντική τοξίνη είναι επίσης χρήσιμη.[59]
Η ηπατική τοξικότητα της κεταμίνης περιλαμβάνει υψηλότερες δόσεις και επαναλαμβανόμενη χορήγηση. Σε μια ομάδα χρόνιων χρηστών υψηλής δόσης κεταμίνης, η συχνότητα της ηπατικής βλάβης αναφέρθηκε ότι ήταν περίπου 10%. Υπάρχουν αναφορές περιπτώσεων αυξημένων ηπατικών ενζύμων που περιλαμβάνουν θεραπεία με κεταμίνη του χρόνιου πόνου.[59]
Εξάρτηση και ανοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και η συχνότητα της εξάρτησης από κεταμίνη είναι άγνωστη, ορισμένα άτομα που χρησιμοποιούν τακτικά κεταμίνη αναπτύσσουν εξάρτηση από την κεταμίνη. Τα πειράματα σε ζώα επιβεβαιώνουν επίσης τον κίνδυνο κακής χρήσης.[25] Επιπλέον, η ταχεία έναρξη των επιπτώσεων μετά την εισπνοή της μπορεί να αυξήσει τη δυνητική χρήση ως ψυχαγωγικού ναρκωτικού. Η σύντομη διάρκεια των αποτελεσμάτων προάγει την κατάρηση. Η ανοχή στην κεταμίνη αναπτύσσεται γρήγορα, ακόμη και με επαναλαμβανόμενη ιατρική χρήση, προκαλώντας τη χρήση υψηλότερων δόσεων. Ορισμένοι καθημερινοί χρήστες ανέφεραν συμπτώματα στέρησης, κυρίως άγχος, τρέμουλο, εφίδρωση και αίσθημα παλμών, μετά τις προσπάθειες διακοπής.[25] Γνωστικά ελλείμματα καθώς και αυξημένα συμπτώματα διάσπασης και παραληρήματα παρατηρήθηκαν σε τακτικούς ψυχαγωγικούς χρήστες κεταμίνης.[61]
Αλληλεπιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κεταμίνη ενισχύει τα ηρεμιστικά αποτελέσματα της προποφόλης[62] και της μιδαζολάμης.[63] Η ναλτρεξόνη ενισχύει τις ψυχομιμητικές επιδράσεις μιας χαμηλής δόσης κεταμίνης,[64] ενώ η λαμοτριγίνη[65] και η νιμοδιπίνη[66] τις μειώνουν. Η κλονιδίνη μειώνει τη σιελόρροια, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση αυξάνει κατά τη διάρκεια της αναισθησίας με κεταμίνη και μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης εφιάλτων.[67]
Φαρμακολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Φαρμακοδυναμική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ανταγωνισμός του υποδοχέα NMDA είναι υπεύθυνος για τα αναισθητικά, αναλγητικά και ψυχομιμητικά αποτελέσματα της κεταμίνης.[68][69] Ο ανταγωνισμός του υποδοχέα NMDA οδηγεί σε αναλγησία αποτρέποντας την κεντρική ευαισθητοποίηση στους νευρώνες του ραχιαίου κέρατος. Με άλλα λόγια, οι δράσεις της κεταμίνης παρεμβαίνουν στη μετάδοση του πόνου στο νωτιαίο μυελό.[15]
Ο μηχανισμός της αντικαταθλιπτικής δράσης της κεταμίνης είναι αβέβαιος. Δεν είναι σαφές εάν ο υποδοχέας NMDA είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για αυτή τη δράση ή είναι επίσης απαραίτητες οι αλληλεπιδράσεις με άλλους υποδοχείς. Δεν είναι σαφές εάν η κεταμίνη από μόνη της είναι επαρκής για την αντικαταθλιπτική δράση ή οι μεταβολίτες της είναι επίσης σημαντικοί.[68][70][71] Σε κάθε περίπτωση, έχει διευκρινιστεί ότι ο οξύς αποκλεισμός των υποδοχέων NMDA στον εγκέφαλο έχει ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση των υποδοχέων α-αμινο-3-υδροξυ-5-μεθυλ-4-ισοξαζολοπροπιονικού οξέος (υποδοχείς AMPA), οι οποίοι με τη σειρά τους ρυθμίζουν μια ποικιλία των κατάντη οδών σηματοδότησης για να επηρεάσει τη νευροδιαβίβαση στο μεταιχμιακό σύστημα και να μεσολαβήσει στα αντικαταθλιπτικά αποτελέσματα των ανταγωνιστών του υποδοχέα NMDA όπως η κεταμίνη.[51][70] Εκτός από τον αποκλεισμό του υποδοχέα NMDA, ο ενεργός μεταβολίτης της κεταμίνης υδροξυνορκεταμίνη, ο οποίος δεν αλληλεπιδρά σημαντικά με τον υποδοχέα NMDA, αλλά παρ' όλα αυτά ενεργοποιεί έμμεσα τους υποδοχείς AMPA, μπορεί επίσης ή εναλλακτικά να εμπλέκεται στις αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης ταχείας έναρξης.[70][71] Πρόσφατη έρευνα έχει αποσαφηνίσει ότι μια οξεία αναστολή των πλάγιων ηνίων, ενός τμήματος του εγκεφάλου στο μεταιχμιακό σύστημα που έχει αναφερθεί ως «κέντρο κατά της ανταμοιβής» (προβολή και αναστολή της οδού μεσομεταιχμιακής ανταμοιβής και ρύθμιση άλλων μεταιχμιακών περιοχών), μπορεί να εμπλέκονται στις αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης.[70][72][73]
Η κεταμίνη είναι ένα μείγμα ίσων ποσοτήτων δύο εναντιομερών: της εσκεταμίνης και της αρκεταμίνης. Η εσκεταμίνη είναι πιο ισχυρός ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA και διασπαστικό παραισθησιογόνο από την αρκεταμίνη. Λόγω της υπόθεσης ότι ο ανταγωνισμός των υποδοχέων NMDA βασίζεται στις αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης, η εσκεταμίνη αναπτύχθηκε ως αντικαταθλιπτικό. Ωστόσο, πολλοί άλλοι ανταγωνιστές του υποδοχέα NMDA, συμπεριλαμβανομένης της μεμαντίνης, της λανικεμίνης, της ραπαστινέλης και της 4-χλωροκυνουρενίνης, μέχρι στιγμής δεν έχουν αποδείξει επαρκή αποτελεσματικότητα για την κατάθλιψη.[74] Επιπλέον, η έρευνα σε ζώα δείχνει ότι η αρκεταμίνη, το εναντιομερές με έναν ασθενέστερο ανταγωνισμό του υποδοχέα NMDA, καθώς και η (2R, 6R)-υδροξυνορκεταμίνη, ο μεταβολίτης με αμελητέα συγγένεια για τον υποδοχέα NMDA, αλλά ισχυρός άλφα-7 νικοτινικός υποδοχέας, έχουν αντικαταθλιπτική δράση.[75] Υποστηρίζεται τώρα ότι ο ανταγωνισμός των υποδοχέων NMDA μπορεί να μην είναι υπεύθυνος για τις αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης.[76][74]
Φαρμακοκινητική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κεταμίνη μπορεί να απορροφηθεί από πολλές διαφορετικές οδούς λόγω τόσο της διαλυτότητάς της στο νερό όσο και στα λιπίδια. Η βιοδιαθεσιμότητα της ενδοφλέβιας κεταμίνης είναι 100% εξ ορισμού, η βιοδιαθεσιμότητα της ενδομυϊκής ένεσης είναι ελαφρώς χαμηλότερη στο 93%, και η βιοδιαθεσιμότητα της επισκληριδίου είναι 77%. Η υποδόρια βιοδιαθεσιμότητα δεν έχει μετρηθεί ποτέ, αλλά θεωρείται ότι είναι υψηλή. Μεταξύ των λιγότερο επεμβατικών οδών, η ενδορινική οδός έχει την υψηλότερη βιοδιαθεσιμότητα (45–50%) και η στοματική – τη χαμηλότερη (16–20%). Οι υπογλώσσιες και ορθικές βιοδιαθεσιμότητα είναι ενδιάμεσες σε περίπου 25-50%.
Μετά την απορρόφηση, η κεταμίνη κατανέμεται ταχέως στον εγκέφαλο και σε άλλους ιστούς.[69] Η δέσμευση της κεταμίνης με τις πρωτεΐνες του πλάσματος ποικίλλει από 23 έως 47%.
Μετά από ενδοφλέβια ένεση κεταμίνης επισημασμένης με τρίτιο, το 91% της ραδιενέργειας ανακτάται από τα ούρα και το 3% από τα κόπρανα.[16] Το φάρμακο απεκκρίνεται κυρίως με τη μορφή μεταβολιτών, με μόνο το 2% να παραμένει αμετάβλητο. Τα συζευγμένα υδροξυλιωμένα παράγωγα της κεταμίνης (80%) ακολουθούμενα από την δεϋδρονορκεταμίνη (16%) είναι οι πιο διαδεδομένοι μεταβολίτες που ανιχνεύονται στα ούρα.[24]
Κοινωνία και πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νομικό καθεστώς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ενώ η κεταμίνη κυκλοφορεί νόμιμα σε πολλές χώρες παγκοσμίως,[78] είναι επίσης ελεγχόμενη ουσία σε πολλές χώρες.
- Στην Αυστραλία, η κεταμίνη αναφέρεται ως ελεγχόμενο φάρμακο στο πρόγραμμα 8 σύμφωνα (Οκτώβριος 2015).[79]
- Στον Καναδά, η κεταμίνη ταξινομείται ως ναρκωτικό του προγράμματος Ι, από το 2005.[80]
- Τον Δεκέμβριο του 2013, η κυβέρνηση της Ινδίας, ως απάντηση στην αυξανόμενη ψυχαγωγική χρήση και τη χρήση της κεταμίνης ως χαπιού βιασμού, την προσέθεσε στο Παράρτημα X του νόμου περί φαρμάκων και καλλυντικών που απαιτεί ειδική άδεια για την πώληση και τη διατήρηση αρχείων όλων πωλήσεις για δύο χρόνια.[81][82]
- Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ονομάστηκε φάρμακο κατηγορίας Β στις 12 Φεβρουαρίου 2014.[83][84]
- Η αύξηση της ψυχαγωγικής χρήσης ώθησε την κεταμίνη να τοποθετηθεί στο Παράρτημα III του Νόμου για τις Ελεγχόμενες Ουσίες των Ηνωμένων Πολιτειών τον Αύγουστο του 1999.[85]
- Στην Ελλάδα η κεταμίνη είναι ελεγχόμενη ουσία του πίνακα Γ κατά το άρθρο 1 του Ν. 3459/2006 (Κ.Ν.Ν.) και χορηγείται με ειδική συνταγή ναρκωτικών η οποία πρέπει να φυλάσσεται για τρία χρόνια.[86]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου