Ο Μαγγελάνος σκοτώθηκε από ιθαγενείς στρατιώτες στις Φιλιππίνες, όμως δεκαοκτώ άνδρες επέστρεψαν ζωντανοί - ανάμεσά τους πέντε Ελληνες. Τη μνήμη τους τιμούν σήμερα, 500 χρόνια μετά, η ισπανική πρεσβεία και το Ινστιτούτο Θερβάντες εκδίδοντας μεταφρασμένο σε τρεις γλώσσες το «ημερολόγιο καταστρώματος» του έλληνα πλοηγού και φτιάχνοντας ένα μνημείο στη Ρόδο.

Από Ρόδο, Χίο, Ναύπλιο, Κέρκυρα

«Στον κατάλογο ναυτιλλομένων που φυλάσσεται στα Αρχεία της Σεβίλλης εγγράφονται εννέα ελληνικά ονόματα. Οι Μιγκέλ ντε Ρόδας, Φελίπε ντε Ρόδας, Μιγκέλ Σάντσεθ ντε Ρόδας από τη Ρόδο, Φρανθίσκο Αλμπο, Σιμόν ντε Αξιο, Αντόνιο ντε Αξιο από τη Χίο, Νικολάο Γριέγο, Χουάν Γριέγο από το Ναύπλιο και Ματέο ντε Γκόρφο από την Κέρκυρα. Τελικά επιβιβάστηκαν οκτώ», λέει στα «ΝΕΑ» ο πρεσβευτής του Ελληνισμού Πέδρο Ολάγια. «Ο Φρανθίσκο Αλμπο, ο οποίος επέστρεψε το "Βικτόρια" στη Σεβίλλη, ήταν πολύ σημαντικός. Ηταν ο ένας από τους δύο ανθρώπους που παρουσιάστηκαν με τον Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο, επικεφαλής της αποστολής μετά τον Μαγγελάνο, στον αυτο κράτορα Κάρολο ώστε να τον πληροφορήσουν για την επιτυχία του ταξιδιού και για τις περιπέτειες τριών ετών».
Από τους Ελληνες του Μαγγελάνου διακρίθηκε επίσης ο Μιγκέλ ντε Ρόδας που ανακηρύχθηκε Ιππότης του Τάγματος του Αγίου Ιακώβου και Μέγας Πιλότος της Αυτού Μεγαλειότητος, αναλαμβάνοντας τη μυστική χαρτογραφία του βασιλιά και την ευθύνη της διοργάνωσης των επόμενων αποστολών στον Νέο Κόσμο.
«Ο Μιγκέλ ντε Ρόδας ξαναταξίδεψε στη Γη του Πυρός με καπετάνιο τον Σεμπαστιάνο Καμπότο, με τον οποίο διαφώνησε στην πορεία. Ο Καμπότο τον εξόρισε σε κάποιο νησί του Ρίο ντε λα Πλάτα και εκείνος προσπαθώντας να δραπετεύσει με ένα μονόξυλο πνίγηκε. Επίσης ο Γριέγο κι ένας ακόμη Ελληνας έμειναν για πάντα με τους ιθαγενείς στο Βόρνεο» λέει ο Ολάγια.
«Η συμβολή των Ελλήνων στις εξερευνητικές αποστολές εκείνης της εποχής είναι σημαντική», προσθέτει ο ίδιος. «Παράλληλα με την αναγέννηση που γνώρισαν οι θετικές επιστήμες υπήρξε και μια ναυτική αναγέννηση με την εκ νέου ανακάλυψη ναυτικών γνώσεων όχι μόνο από την κλασική και αλεξανδρινή παράδοση των Ελλήνων, αλλά και από παλαιότερους χρόνους, όπως η εποχή των Μινωιτών. Από τον 13ο αιώνα, που οι Λατίνοι σμίγουν με τους Ελληνες, αρχίζει να επωάζεται με νέο, πιο δυναμικό τρόπο αυτή η ναυτική αναγέννηση που επέτρεψε τις μεγάλες εξερευνήσεις».

Ναυτική ταυτότητα

Το γεγονός επιβεβαιώνει και ο καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου Σπύρος Συρόπουλος: «Η συμμετοχή και η επιβίωση Ελλήνων στην αποστολή του Μαγγελάνου δεν εκπλήσσουν. Ειδικά για τη Ρόδο, επισφραγίζουν τη ναυτική ταυτότητα του νησιού, που καταγράφεται ήδη από την αρχαϊκή εποχή στην "Ιλιάδα" του Ομήρου. Συνυφασμένη με τη ναυτοσύνη, είχε εκπληκτικό εμπορικό στόλο, ήταν οικονομικό κέντρο λόγω της κομβικής θέσης της και γι' αυτό μεγάλες θαλάσσιες δυνάμεις - Ισπανοί και Πορτογάλοι - επέλεξαν ναύτες από το νησί».