ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
H ψυχολογία μπορεί να είναι πιο ισχυρή από τα γεγονότα που τη διαμορφώνουν. Το έχουμε δει πολλές φορές και είναι καλό να υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού μας.
Οι πρακτικές επιπτώσεις του κορωνοϊού στην οικονομία μέχρι στιγμής δεν δικαιολογούν το «τσουνάμι» που συναντά κανείς στις αγορές. Ο λόγος για τον οποίο οι επενδυτές πωλούν κατά συρροή τα περιουσιακά τους στοιχεία είναι ότι από τη φύση τους προεξοφλούν το χειρότερο σενάριο.
Πριν από λίγες μέρες οι πλέον απαισιόδοξοι αναλυτές πόνταραν σε αρνητικό ρεκόρ λόγω του κορωνοΐού, το οποίο και επιβεβαιώθηκε, εν είδει αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Όμως μια κρίση στις αγορές λειτουργεί πράγματι σαν επιδημία, εν προκειμένω πανδημία. Μετά την αρχική περίοδο της «μόλυνσης», ακολουθεί η έξαρση της «ασθένειας», η οποία όμως προηγείται της «ίασης».
Θα πρέπει επίσης να λάβει κανείς υπόψη ότι δυνάμεις της αγοράς συχνά αξιοποιούν τη συγκυρία ώστε να βάλουν στο τραπέζι πάγια αιτήματα προς τις κυβερνήσεις για μεγαλύτερη παρέμβαση με πιο τολμηρά μέτρα τόνωσης της οικονομίας τα οποία θα τις ωφελήσουν. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι, παρά τη στήριξη που τα κράτη παρέχουν ή προαναγγέλλουν ότι θα παράσχουν, οι αγορές καταποντίζονται με ασυνήθιστα υψηλή ένταση.
Δεν είναι άρνηση της πραγματικότητας. Οι συνθήκες των τελευταίων ημερών αποτρέπουν εύλογα και εκ των πραγμάτων τους καταναλωτές να ξοδεύουν και τα κεφάλαια να επενδύουν, πλήττοντας την επιχειρηματικότητα ανά τον κόσμο. Απλώς η συστηματική και συχνά υπερβάλλουσα απαισιοδοξία για το χειρότερο από τα πιθανά σενάρια συχνά διασφαλίζει ότι αυτό θα επιβεβαιωθεί και το κάνει να έρθει πιο γρήγορα. Γι’ αυτό και κερδίζει έδαφος η εκτίμηση, ακόμη και στους κύκλους των πιο ψύχραιμων αναλυτών, ότι το σενάριο της ύφεσης μέσα στο επόμενο 18μηνο συγκεντρώνει πλέον 50% πιθανότητες.
Από την άλλη πλευρά, ο ιός προφανώς δεν θα κρατήσει για μια ζωή και η οικονομική δραστηριότητα που σήμερα ακυρώνεται θα ακολουθήσει αμέσως μετά το τέλος αυτής της κρίσης. Υπάρχει άλλωστε η προσδοκία ότι όσο υπερβολική είναι ενδεχομένως η αντίδραση των αγορών σήμερα, τόσο υπερβολική θα είναι και στο τέλος της ημέρας, προς την αντίθετη κατεύθυνση· το λεγόμενο rebound.
Αξίζει να σημειωθεί, αν εξετάσει κανείς τη χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ, ότι στην περίπτωση του SARS το 2003 οι απώλειες ανήλθαν σε 6,5% -στον κορωνοϊό ήταν ήδη πάνω από 9,3% από την περασμένη Δευτέρα- και μέσα σε 6 μήνες από την εκδήλωση του ιού η αγορά εκτοξεύτηκε 60% πάνω από το σημείο στο οποίο βρισκόταν πριν από την κρίση του SARS.
Εξάλλου, το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι σήμερα κατά γενική ομολογία λιγότερο εύθραυστο απ’ ό,τι ήταν κατά την εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, γεγονός που δημιουργεί την προσδοκία ότι θα «μαζέψει» πιο εύκολα τις ζημιές.
Η απαισιοδοξία σε συνδυασμό με την υπερβολή η οποία ενισχύει την αβεβαιότητα είναι κι αυτή μια ασθένεια με τον κίνδυνο να λάβει χαρακτηριστικά πανδημίας. Άλλωστε ο υπ’ αριθμόν ένα κανόνας στα συμπεριφορικά οικονομικά είναι ότι ο φόβος της απώλειας είναι πάντα πιο έντονος από την ευχαρίστηση του κέρδους.
Διανύουμε επικίνδυνους καιρούς για τις χρηματαγορές και τις οικονομίες. Όμως, όπως έλεγε πρόσφατα βετεράνος των αγορών στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, «μπορείτε ελεύθερα να πανικοβάλλεστε, αλλά μην πανικοβάλλεστε με τον πανικό σας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου