Πέμπτη, 9 Μαΐου, 2019
Ο Ιρανός πρόεδρος, Hassan Rouhani (Iranian Presidency Office via AP)
Ο Ιρανός πρόεδρος, Hassan Rouhani (Iranian Presidency Office via AP)
ΤΕΧΕΡΑΝΗ. ΙΡΑΝ. Ο πρόεδρος του Ιράν, Χασάν Ρουχανί (Hassan Rouhani), ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να εξάγει το επιπλέον ουράνιο και βαρύ ύδωρ από το πυρηνικό του πρόγραμμα, κάτι που προβλεπόταν στη συμφωνία που υπεγράφη το 2015 και έθεσε διορία 60 ημερών για νέους όρους πριν επανεκκινήσει τον εμπλουτισμό περαιτέρω ουρανίου.
Η Τεχεράνη αποφάσισε να πάψει να εφαρμόζει ορισμένες από τις δεσμεύσεις της, τις οποίες είχε αναλάβει στο πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν το 2015, ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Για την απόφαση ειδοποιήθηκαν επίσημα στην Τεχεράνη οι πρεσβευτές των χωρών που συνεχίζουν ακόμη να αποτελούν συμβαλλόμενα μέρη στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), δηλαδή η Γερμανία, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ρωσία και την Κίνα, μετά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία αυτή πριν από έναν χρόνο, τόνισε το ΥΠΕΞ.
«Τα μέτρα που ελήφθησαν από τις ΗΠΑ (…) είχαν σαφώς σκοπό να προκαλέσουν τη διακοπή της εφαρμογής» της συμφωνίας, ανέφερε ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ, ο οποίος επισκέπτεται τη Μόσχα.
Το Ιράν επέδειξε ως τώρα «υπομονή», όμως η Ισλαμική Δημοκρατία κρίνει πλέον ότι είναι «αρμόζον να πάψει να εφαρμόζει ορισμένες από τις εθελοντικές δεσμεύσεις της και [ορισμένα] από τα μέτρα» που έλαβε εντός των ορίων της συμφωνίας, συμπλήρωσε, σε δηλώσεις του που μεταδόθηκαν από την κρατική τηλεόραση.
Μολαταύτα, επέμεινε ο Ζαρίφ, «το Ιράν δεν θα αποσυρθεί» από το ΚΟΣΔ και τα μέτρα που λαμβάνει η Τεχεράνη ανταποκρίνονται στο «δικαίωμα» γι’ αυτό που δίνει η συμφωνία στη μια συμβαλλόμενη πλευρά εάν η άλλη δεν τηρεί τις δικές της δεσμεύσεις.
Η συμφωνία, η οποία συνήφθη στη Βιένη τον Ιούλιο του 2015, επικυρώθηκε με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και βάσει αυτής η Τεχεράνη θα εξασφάλιζε άρση μέρους των διεθνών οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της.
Σε αντάλλαγμα, το Ιράν δέχθηκε να περιορίσει δραστικά το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας και δεσμεύθηκε να μην επιδιώξει ποτέ την απόκτηση πυρηνικών όπλων.
Την αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΚΟΣΔ ακολούθησε η σταδιακή επαναφορά σε ισχύ όλων των αμερικανικών κυρώσεων που είχαν αρθεί εντός των ορίων της συμφωνίας. Οι ευρωπαϊκές χώρες, η Κίνα και η Ρωσία έχουν εκφράσει επανειλημμένα τη δέσμευσή τους να συνεχίσουν την εφαρμογή του ΚΟΣΔ.
Η ανακοίνωση της Τεχεράνης καταγράφεται εν μέσω του κλίματος εντεινόμενης έντασης με τις ΗΠΑ. Το Πεντάγωνο ανακοίνωσε πως αναπτύσσει βομβαρδιστικά B-52 κι ένα αεροπλανοφόρο με τη δύναμη κρούσης του στην περιοχή του Κόλπου.
Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο έκανε την Τρίτη το βράδυ μια απρόσμενη επίσκεψη στη Βαγδάτη. Δήλωσε ότι έλαβε από τις ιρακινές αρχές εγγυήσεις για την προστασία των συμφερόντων της χώρας του μπροστά στην «κλιμάκωση» των «δραστηριοτήτων» του Ιράν για την οποία έκανε λόγο.
«Ο λόγος για τον οποίο ήρθαμε» στη Βαγδάτη, είπε, «είναι οι πληροφορίες που καταδεικνύουν μια κλιμάκωση των δραστηριοτήτων του Ιράν». Ο Πομπέο έκανε τη δήλωση αυτή σε δημοσιογράφους που τον συνόδευσαν στο ταξίδι του στην ιρακινή πρωτεύουσα, όπου είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Άντελ Άμπντελ-Μάχντι και με τον πρόεδρο Μπαρχάμ Σάλεχ.
«Έχουμε μιλήσει για τη σημασία που έχει να δούμε το Ιράκ να εγγυάται ότι είναι ικανό να προστατεύσει με επαρκή τρόπο τους Αμερικανούς στη χώρα αυτή. Και οι δύο τους έδειξαν πως κατανοούν πως έχουν αυτή την ευθύνη», είπε ο αμερικανός ΥΠΕΞ αναφερόμενος στις συναντήσεις του στην ιρακινή πρωτεύουσα.
Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ακύρωσε την τελευταία στιγμή την προγραμματισμένη για την Τρίτη επίσκεψή του στο Βερολίνο, επικαλούμενος «επείγουσες υποθέσεις». Από την Φιλανδία όπου βρισκόταν, αναχώρησε προς άγνωστη κατεύθυνση. Εντέλει, ιρακινή κυβερνητική πηγή αποκάλυψε την άφιξή του στη Βαγδάτη. Αναμένεται τώρα να συνεχίσει την περιοδεία του στην Ευρώπη, κάνοντας σταθμό στο Λονδίνο την Τετάρτη.
Η επίσκεψή του στο Ιράκ, χώρα που διατηρεί συμμαχική σχέση τόσο με τις ΗΠΑ, όσο και με το Ιράν, καταγράφηκε εν μέσω της συνεχιζόμενης ανόδου της έντασης ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Τεχεράνη.
Αντίδραση από Ισραήλ
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αφού η Τεχεράνη ανακοίνωσε την αναστολή κάποιων δεσμεύσεών της βάσει της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
«Σήμερα το πρωί, καθώς ερχόμουν εδώ, άκουσα ότι το Ιράν σκοπεύει να συνεχίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα», δήλωσε ο Νετανιάχου σε ομιλία του με την ευκαιρία της ημέρας μνήμης των στρατιωτών που σκοτώθηκαν την ώρα του καθήκοντος και των θυμάτων επιθέσεων.
«Δεν θα επιτρέψουμε στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Θα συνεχίσουμε να πολεμάμε αυτούς που θέλουν να μας σκοτώσουν», τόνισε.
Μόσχα
Το Κρεμλίνο δήλωσε πως το Ιράν οδηγήθηκε στο να αποσυρθεί από κάποιους από τους όρους της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 λόγω εξωτερικής πίεσης, την ευθύνη για την οποία απέδωσε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Ο πρόεδρος (Πούτιν) έχει μιλήσει επανειλημμένως για τις συνέπειες απερίσκεπτων βημάτων όσον αφορά το Ιράν και με αυτό εννοώ την απόφαση που έλαβε η Ουάσινγκτον (να αποχωρήσει από τη συμφωνία). Τώρα βλέπουμε πως αυτές οι συνέπειες αρχίζουν να συμβαίνουν», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε τηλεδιάσκεψη με τους δημοσιογράφους.
Στο μεταξύ, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ, ο οποίος βρίσκεται για συνομιλίες στη Μόσχα, είπε στον Ρώσο ομόλογό του πως η απόφαση της Τεχεράνης να περιορίσει κάποιες από τις εθελοντικές δεσμεύσεις της στο πλαίσιο της πυρηνικής συμφωνίας με τις παγκόσμιες δυνάμεις είναι νόμιμη, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων RIA.
Ο Ζαρίφ είπε στον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ πως οι ενέργειες του Ιράν δεν παραβιάζουν τους αρχικούς όρους της πυρηνικής συμφωνίας και πως η Τεχεράνη έχει τώρα 60 ημέρες στη διάθεσή της προκειμένου να προβεί στα απαραίτητα διπλωματικά βήματα.
Οι εξελίξεις
Ακολουθεί ένα χρονολόγιο των βασικών εξελίξεων μετά τη μονομερή απόσυρση πριν από ένα χρόνο των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που υπεγράφη το 2015 μεταξύ της Τεχεράνης και των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία) και τη Γερμανία.
Ο Τραμπ αποσύρεται από τη συμφωνία
Στις 8 Μαΐου 2018 ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία του 2015 και την επαναφορά των οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Ιράν.
Η συμφωνία επέτρεψε την άρση ενός μέρους των κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης με αντάλλαγμα τη δέσμευση του Ιράν να μην αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Αποχωρώντας από τη συμφωνία η Ουάσινγκτον έδωσε περιθώριο 90 με 180 ημέρες στις ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στους τομείς που αφορούσαν οι κυρώσεις να τερματίσουν τις δραστηριότητές τους στο Ιράν.
Παρίσι, Βερολίνο και Λονδίνο δήλωσαν «αποφασισμένα να διασφαλίσουν την εφαρμογή» της συμφωνίας «διατηρώντας τα οικονομικά οφέλη» για τον ιρανικό λαό.
Δώδεκα όροι
Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί προειδοποίησε ότι η Τεχεράνη ενδέχεται να πάψει να εφαρμόζει τους περιορισμούς στους οποίους συμφώνησε και να επαναλάβει τον εμπλουτισμό ουρανίου, αν οι διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους, τους Ρώσους και τους Κινέζους δεν αποφέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Στις 21 Μαΐου 2018 ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο παρουσίασε δώδεκα όρους για τη σύναψη «νέας συμφωνίας», με πολύ πιο αυστηρούς όρους για το πυρηνικό και βαλλιστικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, αλλά και αναφορικά με τον ρόλο του Ιράν στις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Απείλησε την Τεχεράνη με τις «πιο αυστηρές κυρώσεις στην Ιστορία».
Στις 2 Ιουλίου οι ΗΠΑ δήλωσαν αποφασισμένες να περιορίσουν στο «μηδέν» τις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου.
Στις 22 Ιουλίου ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί προειδοποίησε τις ΗΠΑ «να μην παίζουν με την ουρά του λιονταριού», διαβεβαιώνοντας ότι μια σύγκρουση με την Τεχεράνη θα ήταν «η μητέρα όλων των πολέμων». Ο Τραμπ ζήτησε από το Ιράν «να μην απειλήσει ποτέ ξανά» τις ΗΠΑ υπό την απειλή «να υποστεί τις κυρώσεις».
Κυρώσεις
Στις 7 Αυγούστου η Ουάσινγκτον επανέφερε μονομερώς σε ισχύ αυστηρές οικονομικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν: μπλοκάρισμα των οικονομικών συναλλαγών και των εισαγωγών πρώτων υλών, τιμωρητικά μέτρα στις αγορές αυτοκινήτων και εμπορικών αεροσκαφών.
Η γερμανική εταιρεία Daimler, η μεγαλύτερη βιομηχανία πολυτελών αυτοκινήτων παγκοσμίως, σταμάτησε τις δραστηριότητές της στο Ιράν. Οι γαλλικές αυτοκινητοβιομηχανίες Renault και PSA επίσης σταμάτησαν τις δραστηριότητές τους στο Ιράν.
Στις 20 Αυγούστου η γαλλική πετρελαϊκή εταιρεία Total αποσύρεται από έργα αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ την ακολουθούν και άλλες ξένες εταιρείες.
Στις 5 Νοεμβρίου τίθενται σε εφαρμογή οι αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του οικονομικού και πετρελαϊκού τομέα του Ιράν.
Μηχανισμός συναλλαγών
Στις 31 Ιανουαρίου 2019 Παρίσι, Βερολίνο και Λονδίνο ανακοίνωσαν τη δημιουργία ενός μηχανισμού συναλλαγών, του Instex, με στόχο οι επιχειρήσεις της ΕΕ να μπορούν να έχουν εμπορικές συναλλαγές με το Ιράν παρά τις αμερικανικές κυρώσεις.
Το Instex θα επιτρέψει στο Ιράν να πουλά πετρέλαιο και να εισάγει προϊόντα και υπηρεσίες απαραίτητες για την οικονομία του.
Βαλλιστικοί πύραυλοι
Στις 7 Μαρτίου η Ουάσινγκτον ζήτησε την επιβολή διεθνών κυρώσεων εναντίον του Ιράν, το όποιο κατηγόρησε ότι παραβίασε μέσω των δοκιμών πυραύλων που πραγματοποίησε την απόφαση του ΟΗΕ που επικύρωσε την πυρηνική συμφωνία και ότι αποσταθεροποιεί τη Μέση Ανατολή.
Στις 2 Απριλίου το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο ζητούν μια ολοκληρωμένη έκθεση του ΟΗΕ για τη δραστηριότητα του Ιράν στον τομέα των βαλλιστικών πυραύλων.
«Τρομοκρατική οργάνωση»
Στις 8 Απριλίου οι ΗΠΑ περιλαμβάνουν τους Φρουρούς της Επανάστασης στον κατάλογο με τις «ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις», όπως και τη Δύναμη αλ Κοντς, που είναι αρμόδια για τις επιχειρήσεις στο εξωτερικό των Φρουρών.
Το Ιράν χαρακτηρίζει τις ΗΠΑ χώρα «που στηρίζει την τρομοκρατία» και ανακοινώνει ότι πλέον θεώρει τις αμερικανικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί στη Μέση Ανατολή, στο Κέρας της Αφρικής και στην Κεντρική Ασία «τρομοκρατικές ομάδες».
Τέλος των εξαιρέσεων
Στις 22 Απριλίου ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε να τερματίσει από τις αρχές Μαΐου τις εξαιρέσεις που είχαν δοθεί σε οκτώ χώρες (Κίνα, Ινδία, Τουρκία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Ιταλία και Ελλάδα) να αγοράζουν πετρέλαιο από το Ιράν.
Στις 28 ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ ανακοίνωσε την αποχώρηση της χώρας του από τη Συμφωνία για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NΤP).
Αμερικανική στρατιωτική ανάπτυξη
Στις 5 Μαΐου ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον ανακοίνωσε την ανάπτυξη στον Κόλπο ενός αμερικανικού αεροπλανοφόρου και μιας πτέρυγας βομβαρδιστικών «για να απαντήσουμε με ξεκάθαρο τρόπο σε οποιαδήποτε επίθεση εναντίον των συμφερόντων των ΗΠΑ και των συμμάχων μας».
Στις 7 Μαΐου το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι στέλνει πολλά βομβαρδιστικά Β-52 στον Κόλπο.
Απόφαση του Ιράν
Στις 8 Μαΐου το Ιράν ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να εφαρμόζει «κάποιες από τις δεσμεύσεις του» βάσει της διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα: θα σταματήσει να περιορίζει τα αποθέματά του σε βαρύ ύδωρ και εμπλουτισμένο ουράνιο.
Εξάλλου έδωσε περιθώριο 60 ημερών στις χώρες που έχουν υπογράψει τη συμφωνία για να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους «κυρίως σε ό,τι αφορά τον πετρελαϊκό και τραπεζικό τομέα».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters, AFP, AP, E.K.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου