Η συνταξιούχος
φαρμακοποιός και πρώην πρόεδρος της ελληνικής επιτροπής της UNICEF Σοφία Τζιτζίκου
στο Τσαντ το 2014. Μια επικίνδυνη αποστολή, κατά την οποία μέλη της
συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν ενώπιον τοπικού δικαστή, ο οποίος, κρατώντας
καλάσνικοφ, τους κατηγορούσε για κατασκοπεία.
Το 2014, η Σοφία Τζιτζίκου εκπροσώπησε την εθνική επιτροπή της UNICEF σε ένα ταξίδι στο Τσαντ. Ηταν επικίνδυνη αποστολή. Τα μέλη της αποστολής συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν ενώπιον ενός τοπικού δικαστή, ο οποίος τους κατηγορούσε για κατασκοπεία κραδαίνοντας ένα... καλάσνικοφ. Η περιπέτεια είχε αίσιο τέλος, αλλά η ταραχή ήταν μεγάλη.
«Αυτά έχει η δουλειά στο πεδίο» είπε το ίδιο βράδυ στο skype, καθησυχάζοντας τον γιο της στην Αθήνα. Περίπου δύο χρόνια αργότερα, η Σοφία Τζιτζίκου θα διάβαζε στο πόρισμα ανεξάρτητης ελεγκτικής εταιρείας ότι 15.000 ευρώ που είχαν περισσέψει από τα χρήματα που είχε δώσει η UNICEF για τη συγκεκριμένη αποστολή, είχαν πάει στις τσέπες υπαλλήλων του ελληνικού τμήματος.
Η συνταξιούχος φαρμακοποιός και πρώην πρόεδρος της ελληνικής επιτροπής δεν το είπε ξεκάθαρα, αλλά είναι φανερό ότι το σκέφθηκε: οι εθελοντές της UNICEF να φτάνουν να παίζουν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα, για να σέρνεται σήμερα το όνομα της οργάνωσης στη λάσπη από μια παρέα επιτήδειων. Βρισκόμαστε στο μπαρ κεντρικού αθηναϊκού ξενοδοχείου. Είναι ώρα που έχει σερβιριστεί ο καφές μας, αλλά η Σοφία Τζιτζίκου τον έχει αφήσει ανέγγιχτο – προέχει να μιλήσει, να θυμηθεί κάθε λεπτομέρεια της απίστευτης αυτής ιστορίας που κατέληξε στο να μπει λουκέτο στην ελληνική UNICEF μετά 40 χρόνια αδιάκοπης λειτουργίας. Δεν γινόταν διαφορετικά, η οργάνωση είχε παραχαράξει τον ίδιο τον σκοπό ύπαρξής της, τη συλλογή χρημάτων για την υλοποίηση προγραμμάτων από τη διεθνή UNICEF. Αντί να αποδίδει το 70% των εσόδων της στη Γενεύη κρατώντας το 30% για τα λειτουργικά της έξοδα, οι Ελληνες εφάρμοζαν το αντίστροφο. Εν ολίγοις, αυτά που οι πολίτες έδιναν για να στηρίξουν το έργο της οργάνωσης, πήγαιναν σε μισθούς και «προσωπικά έξοδα».
H αρχή των αποκαλύψεων
Το κουβάρι άρχισε να ξετυλίγεται τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν η είδηση του θανάτου του αείμνηστου Λάμπρου Κανελλόπουλου, από το 2000 προέδρου της UNICEF Ελλάδας, έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Η κ. Τζιτζίκου που εκτελούσε τότε χρέη αντιπροέδρου (άμισθη θέση, όπως και αυτές του προέδρου και του 9μελούς εκτελεστικού συμβουλίου) κλήθηκε να πάρει τα ηνία της εθνικής επιτροπής. Εχει νόημα το πλαίσιο: «Ηταν η εποχή που είχαν ξεκινήσει στην Ελλάδα οι ανεξέλεγκτες προσφυγικές ροές. Εγώ ήμουν ήδη στο “πνεύμα” της κρίσης, έχοντας ανοίξει από το 2013 το κοινωνικό φαρμακείο για τους ανθρώπους χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, ανθρώπους που θα πέθαιναν στα πεζοδρόμια αν δεν είχαν το φάρμακό τους... Και μετά, οι πρόσφυγες. Στα 37 χρόνια που ήμουν φαρμακοποιός, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι στη χώρα μου θα αντιμετώπιζα πράγματα που μόνο σε τριτοκοσμικές περιοχές του κόσμου συμβαίνουν». Η διεθνής UNICEF δεν είχε έρθει ακόμα να δει τι γίνεται στην Ελλάδα. Στην ετήσια τακτική συνάντηση των προέδρων των 34 εθνικών επιτροπών της UNICEF, στη Βοστώνη, πήρε τον λόγο: «Πώς είναι δυνατόν η UNICEF να είναι απούσα από την Ελλάδα;». Εισακούστηκε. Κλιμάκιο της διεθνούς οργάνωσης έφτασε στην Αθήνα και η ίδια αρχίζει να ταξιδεύει συνεχώς σε Θεσσαλονίκη, Ειδομένη, Λέσβο. «Ηταν ένα πολύ πυκνό διάστημα, σωματικά κουραστικό αλλά με ψυχολογική ανατροφοδότηση».
Μια πληροφορία, ωστόσο, που είχε φτάσει στα αυτιά της την είχε προβληματίσει. «Φιλικό μου πρόσωπο, σε υψηλή θέση στο τραπεζικό σύστημα, μου είχε πει όταν ανέλαβα και επισήμως την προεδρία της UNICEF: “δες τη μισθοδοσία”. Ζήτησα τις καταστάσεις. Από τον Μάιο που εξελέγη, μου τις παρέδωσαν τον Οκτώβριο. Η αντίσταση ήταν σθεναρή». Το μισθολογικό κόστος της εθνικής επιτροπής ήταν 1,5 εκατ. ευρώ για 32 άτομα. «Μία ομάδα είχε εξωφρενικούς μισθούς, ενώ άλλοι που είχαν πτυχία και μεταπτυχιακά έπαιρναν 1.600 ευρώ τον μήνα. Υπήρχε στέλεχος που έπαιρνε κατά μέσον όρο 7.000 ευρώ τον μήνα, άλλος 6.000 ευρώ. Ούτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας...». Καθαρίστρια με απολυτήριο δημοτικού είχε μισθό 2.200 ευρώ, ενώ άλλη, με περισσότερα χρόνια στην πλάτη και δύο παιδιά, έπαιρνε 900 ευρώ. «Η πρώτη ήταν στην “προστατευόμενη” ομάδα», λέει η κ. Τζιτζίκου. Ολα αυτά την έκαναν να αναρριγήσει. «Η δική μου σύνταξη ήταν 1.100 ευρώ. Ο γιος μου είχε συμμαθητές άνεργους, τα παιδιά έξω δούλευαν για 500 ευρώ. Ενημέρωσα κατευθείαν το εκτελεστικό συμβούλιο ότι δεν γίνεται να υπογράφω τέτοιους μισθούς τέτοια εποχή. Είναι θέμα ηθικής τάξης». Οσο όμως έψαχνε, έβρισκε. «Είχαμε συζύγους, που ήταν ο ένας προϊστάμενος του άλλου, δίνοντας προαγωγές ο ένας στον άλλο χωρίς τα απαραίτητα προσόντα. Διευθυντής είχε τον γιο του στο λογιστήριο, άλλος την αδελφή του, άλλος είχε για γραμματέα την ανιψιά του. Ολα αυτά απαγορεύονται από τη UNICEF, αλλά τα κρατούσαν κρυφά. Αμέσως ενημέρωσα τη Γενεύη. Οπως τους είπα, ποτέ δεν έχει γίνει αξιολόγηση σε αυτή την επιτροπή». Συμφώνησαν η κ. Τζιτζίκου να ξεκινήσει έλεγχο μέσω εταιρείας ορκωτών λογιστών. «Να βρούμε τι παραλάβαμε. Γιατί ξαφνικά μπήκαμε στα βαθιά. Παράλληλα, ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του λογιστηρίου ζητεί να με δει εκτός κτιρίου. Μου δίνει καρτέλες εγγράφων όπου φαινόταν ότι ένα από τα υψηλόβαθμα στελέχη άνοιγε τα ταμεία και έπαιρνε χρήματα χωρίς αιτιολογία. Η απάντησή του και σε εμάς και στις ανεξάρτητες εταιρείες που ήρθαν για έλεγχο ήταν ότι είχε την προφορική εντολή του προέδρου (σ.σ. Λ. Κανελλόπουλου). Και μετά κατηγορούν εμένα για προσβολή της μνήμης του τέως προέδρου!». Η κ. Τζιτζίκου αναφέρεται στην αγωγή της συζύγου του εκλιπόντος εναντίον της. «Ποτέ δεν μίλησα συκοφαντικά για τον πρόεδρο. Αντιθέτως».
Η εταιρεία Deloitte που διενεργεί τον έλεγχο βγάζει τα πρώτα ανησυχητικά ευρήματα. Η κεντρική UNICEF εκδηλώνει την αμέριστη συμπαράστασή της στην προσπάθεια της προέδρου και αναλαμβάνει δράση, ανακοινώνοντας την έναρξη διαχειριστικού ελέγχου στην ελληνική επιτροπή, σε βάθος 15ετίας. Το πόρισμα ήταν καταπέλτης. «Στην παρουσίαση μας είπαν ότι δεν έχουν ξαναδεί τέτοιες ατασθαλίες, σε τόσο βάθος χρόνου, για τόσα χρήματα και με την εμπλοκή τόσων ανθρώπων. Ηταν πολύ ψυχοφθόρο σε προσωπικό επίπεδο. Ολα αυτά τα χρόνια ως εθελόντρια προσείλκυα δωρητές και τους μιλούσα για διαφάνεια. Ξαφνικά τα ίδια μου τα πιστεύω διαψεύδονταν. Είχαμε χορηγίες από τη Βουλή, από όλα τα κόμματα, στους τηλεμαραθωνίους ερχόταν ο Πατριάρχης, ο Αναστάσιος των Τιράνων μιλούσε υπέρ της UNICEF, κι εγώ να ντρέπομαι».
Υβρεις και τραμπουκισμοί
Ακόμα και τότε, η κ. Τζιτζίκου συνάντησε την πολεμική από την πλειοψηφία του εκτελεστικού συμβουλίου. «Στο συμβούλιο, οι τρεις άνθρωποι που ήμασταν υπέρ της κάθαρσης, δεχθήκαμε απίστευτες επιθέσεις, τραμπουκισμούς, να σου πετάει ο άλλος ένα... άγαλμα, να ωρύεται, να χρησιμοποιεί χυδαίες εκφράσεις. Οσο ήμουν φαρμακοποιός, υπήρξα και συνδικαλίστρια. Τόσα χρόνια στον φαρμακευτικό σύλλογο ποτέ δεν έζησα τέτοιες καταστάσεις». Η UNICEF αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία του ελληνικού τμήματος, μέχρι να διαλευκανθεί η υπόθεση. Ως ώφειλε, η πρόεδρος της εθνικής επιτροπής έστειλε μια επιστολή στον εισαγγελέα φέρνοντας την υπόθεση στη Δικαιοσύνη (αυτές τις ημέρες αναμένεται το πόρισμα της οικονομικής αστυνομίας). «Οταν κατέθεσα, στο τέλος με ρώτησαν εάν επιθυμώ την ποινική δίωξη των υπαιτίων εφόσον βρεθούν ποινικές ευθύνες. Είπα ότι επιθυμώ να αποδοθεί δικαιοσύνη, αλλά εκτός από αυτό επιθυμώ εάν βρεθούν κάποια ποσά που δεν έχουν πάει σε σκοπούς για τους οποίους δόθηκαν, να επιστρέψουν εκεί όπου πρέπει να πάνε». Οσο για την ίδια, θα συνεχίσει να ασχολείται με το κοινωνικό φαρμακείο. «Δεν είναι απασχόληση, είναι χρέος. Ως χρέος έβλεπα και τη UNICEF».
«Κάποια παιδιά θα μπορούσαν να σωθούν»
«Εκ των υστέρων έχω σκεφθεί τα δικά μου λάθη», λέει στην «Κ» η πρώην πρόεδρος της εθνικής επιτροπής της UNICEF, κ. Σοφία Τζιτζίκου, αυτή που έφερε στο φως –και στη Δικαιοσύνη– τα απίστευτα που ελάμβαναν χώρα στην οργάνωση. «Εάν άρχιζα από την αρχή, θα φρόντιζα οι άνθρωποι που συμμετέχουν να μιλούν κοινή γλώσσα. Δεν μπορεί να συμμετέχουν κάποιοι που δεν έχουν σχέση με δικαιώματα, εθελοντισμό, παιδιά. Γιατί δεν υπολογίζουν ότι το κόστος είναι πραγματικό, σε ζωές παιδιών. Κάθε ευρώ που δεν πάει σε πρόγραμμα, είναι ένα ευρώ μείον από εμβόλια. Κάποιες ζωές παιδιών θα μπορούσαν να είχαν σωθεί ή κάποια παιδιά θα είχαν γλιτώσει τον υποσιτισμό από ένα γεύμα». Φυσικά, πολλοί τη ρωτούν πώς και δεν είχε υποψιαστεί τίποτα τα χρόνια που θήτευσε στο εκτελεστικό συμβούλιο. «Το συμβούλιο δεν ενημερωνόταν για νούμερα. Μια εταιρεία είχε αναλάβει τους ετήσιους ισολογισμούς, ενώ αποστέλλονταν τριμηνιαία reports στη Γενεύη. Κλιμάκιο από την κεντρική UNICEF επισκεπτόταν συστηματικά την Αθήνα. Δεν είχε ποτέ ακουστεί τίποτα. Θα μου πεις “τόσο αφελής είσαι;”. Αν αυτό σημαίνει ότι ουδέποτε αμφισβήτησα τους λογιστές και τη UNICEF, ναι».
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου