Σενάρια για συμφωνία απομείωσης του χρέους κατά 65 δισ. Τι ζητούν όμως Βερολίνο και δανειστές ως αντάλλαγματα

Aγώνα δρόμου για να κλείσει η συμφωνία για απομείωση χρέους 65 δις με συγκεκριμένα μέτρα που θα κατατεθούν σε 12 νομοσχέδια, επιδιώκει η κυβέρνηση το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για ένα πακέτο μέτρων που θα πρέπει να περάσουν το ταχύτερο από τη Βουλή και θα οδηγούν σε λιγότερο χρέος κατά 65 δις, κι όχι κατά 40 δις που ήταν το αρχικό σχέδιο.

Παρά το γεγονός ότι η Γερμανία βάζει πάγο σε οποιαδήποτε λύση με «κούρεμα» και ο Σόιμπλε επιμένει στη σκληρή γραμμή, η Αθήνα εκτιμά ότι μπορεί να επέλθει η συμφωνία για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα τα οποία ουσιαστικά θα προβλέπουν μείωση επιτοκίων και αύξηση του χρόνου αποπληρωμής έτσι ώστε να μειωθούν και οι ετήσιες ανάγκες του κράτους για την αποπληρωμή των χρεών προς τους δανειστές.

Τα μέτρα που υπόσχονται οι δανειστές είναι όμως βραχυπρόθεσμα και αφορούν σε επιμήκυνση ως περίπου πέντε έτη. Προσθέτουν στα 40 από τα 320 δισ. του χρέους άλλα 25 δισ. του EFSF. Το σχέδιο προβλέπει την επιμήκυνση των λήξεων ομολόγων από 28 σε 32 χρόνια και τη μετατροπή του κυμαινόμενου επιτοκίου σε σταθερό, με τρόπο ώστε και να μην υπάρχουν «εκτινάξεις» για κάποια περίοδο, αλλά και να μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να υπολογίζει τα ποσά που θα πρέπει να καταβάλει ως δόσεις αποπληρωμών. 

Όπως τονίζει στο «Έθνος» κυβερνητικός αξιωματούχος, εφόσον υπάρξει συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης, θα ψηφιστούν μέσα στη χρονιά τα νομοσχέδια με τα προαπαιτούμενα. Υπολογίζεται πως πρόκειται για 12 νομοσχέδια, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων εργασιακά, αδήλωτα εισοδήματα, πλαστικό χρήμα, εξωδικαστικό συμβιβασμό, κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων.

Ουσιαστικά αυτή την ώρα υπάρχει ένας αγώνας δρόμου από την κυβέρνηση να υπάρξει μια βασική συμφωνία μέχρι το euroworking geroup της 28ης του μήνα έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την επικύρωση της συμφωνίας στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι μέσα στο Σαββατοκύριακο θα υπάρξουν κρίσιμες διαπραγματεύσεις

Κυβερνητική πηγή εξέφραζε την αισιοδοξία ότι σε όλα τα ανοικτά ζητήματα θα υπάρξει τελική συμφωνία, η οποία θα αποτυπωθεί στο EuroWorking Group, που θα διεξαχθεί στις 28 Νοεμβρίου. Το EWG θα ανάψει με τη σειρά του το πράσινο φως για την διεξαγωγή του Eurogroup στις 5 Δεκεμβρίου, το οποίο θα κλείσει και τον δεύτερο κύκλο της πρώτης αξιολόγησης. 
Συνολικά μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου, δηλαδή σε λιγότερο από 15 ημέρες, θα κατατεθούν 12 νομοσχέδια.

Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα

Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, αναμένεται να κινούνται στις ακόλουθες κατευθύνσεις:

- Ομαλοποίηση των πληρωμών τόκων. Ο στόχος αυτής της παρέμβασης είναι να μην υπάρξουν, «βουνά» πληρωμών αποκλειστικά για τόκους όπως αυτά που εντοπίζονται αυτή τη στιγμή κυρίως μετά το 2021. Ειδικά το 2021 και το 2022, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να καταβάλλει περισσότερα από 17 δις. ευρώ σε τόκους ποσό που αντιστοιχεί σε πάνω από 8% του ΑΕΠ. Η ομαλοποίηση, μπορεί να γίνει με χρονική μετάθεση των πληρωμών, ουσιαστικά με αλλαγή των όρων των δανειακών συμβάσεων.

- Μείωση επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους. Στην απόφαση του Eurogroup αναφέρεται ότι «μπορεί να γίνει χρήση της χρηματοδότησης από EFSF /ESM για τη μείωση του κινδύνου από τα επιτόκια χωρίς να συνεπάγεται κανένα επιπλέον κόστος». Αυτό μπορεί να γίνει πρακτικά με «αγορά» παλαιού και ακριβότερου χρέους με νέα δάνεια τα οποία θα δοθούν από τον ESM. Αυτή η ανταλλαγή χρέους, θα φέρει μείωση επιτοκίου και κατά συνέπεια τόκων.

- Σταθεροποίηση των επιτοκίων, προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο, μέσω της αξιοποίησης εργαλείων του ESM. Τα σταθερά επιτόκια δημιουργούν ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον καθώς αφαιρούν την αβεβαιότητα που προκύπτει από τα κυμαινόμενα. Ειδικά στην Ελλάδα όπου το κυμαινόμενο κομμάτι του χρέους ξεπερνά το 70% του συνόλου, ο κίνδυνος αύξησης των επιτοκίων στο μέλλον είναι τεράστιος καθώς ακόμη και μια ποσοστιαία μονάδα αύξησης, συνεπάγεται επιβάρυνση άνω των 2,5 δις. ευρώ για τον κρατικό προϋπολογισμό. Για τη σταθεροποίηση του επιτοκίου πληροφορίες φέρουν τον ESM να συζητά με τον ΟΔΔΗΧ το ενδεχόμενο το μέτρο να αφορά σε κομμάτι του χρέους της τάξεως των 25 δις. ευρώ.

Tο ΔΝΤ

Βασικό θέμα στη δεύτερη αξιολόγηση είναι τα εργασιακά, όπου η κυβέρνηση καλείται να αποκρούσει τις σκληρές απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επί τάπητος έχουν μπει και άλλα «καυτά» θέματα, από τα προνοιακά επιδόματα και τα ειδικά μισθολόγια μέχρι τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Τα κομμάτια στο «παζλ» των διαπραγματεύσεων έχουν αρχίσει να συμπληρώνονται και η κατάσταση -σύμφωνα με πληροφορίες- διαμορφώνεται ως εξής:

• Ομαδικές απολύσεις: Λύση μπορεί να βρεθεί με τη «μεταφορά» της έγκρισης από τον υπουργό σε κάποιον Οργανισμό (όπως ο ΟΜΕΔ). Εκεί θα εξετάζεται το σχετικό αίτημα, ενώ στόχος είναι να υπάρχει ένα δίχτυ προστασίας (όπως για παράδειγμα επιδότηση εισφορών για όσους είναι κοντά στη σύνταξη). Οι δανειστές ζητούν η ρύθμιση να περιληφθεί στην τελική συμφωνία, καθώς εκτιμούν πως η απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (όπου έχει γίνει προσφυγή) θα καθυστερήσει. Η ελληνική πλευρά δεν συζητά αύξηση του ποσοστού από 5% σε 10%.

• Τρόπος προκήρυξης απεργιών: Το «μοντέλο» της ΟΛΜΕ μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για τη συμφωνία. Το διοικητικό συμβούλιο κάνει πρόταση και πρέπει να ψηφιστεί τουλάχιστον από το 50% των ΕΛΜΕ (δηλαδή των πρωτοβάθμιων οργανώσεων). Μια ανάλογη φόρμουλα μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλούς κλάδους, όπως για παράδειγμα στις τράπεζες. Να σημειωθεί πως οι δανειστές έχουν ζητήσει οι αποφάσεις για απεργίες να λαμβάνονται από το 50% συν ένα των εργαζομένων. Ωστόσο η ελληνική πλευρά επισημαίνει πως αυτό είναι ανεφάρμοστο.

• Συλλογικές συμβάσεις: Αποτελεί πρώτη προτεραιότητα στο κυβερνητικό στρατόπεδο η υπερίσχυση των κλαδικών συμβάσεων, ωστόσο αυτό συναντά ενστάσεις από τους δανειστές. Επίσης το κουαρτέτο φαίνεται πως παραπέμπει στο μέλλον το θέμα του υποκατώτατου μισθού για τους νεοεισερχόμενους.

• Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Κοντά σε συμφωνία είναι κυβέρνηση και δανειστές για το συγκεκριμένο θέμα που αφορά 400.000 επιχειρήσεις και επαγγελματίες με καθυστερούμενες οφειλές σε τράπεζες, Εφορίες, Ταμεία και προμηθευτές. Η τελική ρύθμιση θα προβλέπει «κούρεμα» έως 50% αλλά και ρυθμίσεις σε πολύμηνες δόσεις.

• Κοινωνικό εισόδημα και προνοιακά επιδόματα: Οσον αφορά τα προνοιακά επιδόματα, θα καταργηθούν όσα επικαλύπτονται. Για το κοινωνικό εισόδημα κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως υπάρχει προσέγγιση για τον τρόπο χρηματοδότησης το 2017 (θα αξιοποιηθούν κονδύλια από το πλεόνασμα), ωστόσο το κουαρτέτο ζητά περισσότερα στοιχεία για το 2018. Το οικονομικό επιτελείο έχει παρουσιάσει πρόταση με βάση την οποία το 2018 θα αξιοποιηθούν χρήματα που θα προκύψουν από τον έλεγχο των δαπανών στα υπουργεία (spending review).

Κεντρικό θέμα στη διαπραγμάτευση είναι το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων τη διετία 2019-2020. Το ΔΝΤ ζητά να πέσουν στο 1,5%, με τους Ευρωπαίους να επιμένουν στη διατήρησή τους στο 3,5%. Η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει πρόταση για σταδιακή υποχώρηση στο 2,5% το 2019 και στο 2% το 2020, ωστόσο αυτό δεν έχει γίνει αποδεκτό.

Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, καθώς η σχετική πρόβλεψη θα πρέπει να μπει στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Δεν αποκλείεται να κατατεθεί το μεσοπρόθεσμο με πρόβλεψη για 3,5%, αλλά με έναν αστερίσκο, ώστε αυτό να μπορεί να επανεξεταστεί.

Πηγές από το οικονομικό επιτελείο σημειώνουν πως -με βάση και τη μέχρι τώρα πορεία των εσόδων- ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2018 μπορεί να επιτευχθεί. Ωστόσο αναγνωρίζουν πως ελάχιστες χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν τόσο υψηλά πλεονάσματα για μία πενταετία, γεγονός που δείχνει πως θα πρέπει να υπάρξει μελλοντικά επανεξέταση του θέματος.

ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ