Το δράμα της μοναξιάς με μόνο επισκέπτη τον θάνατο

Του Θεόδωρου Καλμούκου

Είναι κυριολεκτικά τρομακτικό να πεθαίνει κάποιος ολομόναχος, δηλαδή να είναι μόνος του αντάμα με τον χάρο και να μην έχει ούτε έναν άνθρωπο δίπλα του να του σφίξει το χέρι, να του ελαφρύνει όσο γίνεται την οδύνη από την αγωνία του θανάτου, αφού είναι πραγματικά «φοβερότατο το του θανάτου μυστήριο», όπως στοχάστηκε ο πύρινος νους και κατέγραψε η δυνατή γραφίδα του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού.
Δεν έμεινε μόνο στην επισήμανση ο ιερός Δαμασκηνός σαν είπε «όντως φοβερότατον το του θανάτου μυστήριον», αλλά επεξήγησε το πώς και το γιατί και είπε διερωτώμενος «πώς ψυχή εκ του σώματος βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας και της συμφυΐας ο φυσικότατος δεσμός θείω βουλήματι αποτέμνεται». Μ’ άλλα λόγια πιο απλά, ο ιερός υμνογράφος μένει ενεός, δηλαδή κατάπληκτος από το μυστήριο και το μαρτύριο του θανάτου και ξεσπά σ’ αυτήν την υπαρκτική ερώτηση την γεμάτη αγωνία και αγνωσία, την εξής: «πώς ψυχή εκ του σώματος βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας».
Εδώ γίνεται λόγος όχι απλώς για «χωρισμό» ψυχής και σώματος, αλλά για «βίαιο χωρισμό». Η φράση είναι ξεκάθαρη έστω κι αν ακόμα θεωρηθεί ως ποιητική έκφραση. Ιδού τι λέγει: «Πώς ψυχή εκ του σώματος βιαίως χωρίζεται;». Δεν θα ήταν εκτός λογικής αν σκεφθούμε πως γίνεται μία πάλη, ένας αγώνας, κατά την ώρα του θανάτου. Είναι μία εμπειρία αποκλειστική του καθενός μας, εντελώς προσωπική, αφού άλλωστε ο θάνατος είναι «ο έσχατος εχθρός όλων μας», ο προσωπικός μας εχθρός. Βέβαια γεγονός είναι ότι όταν έλθει ο θάνατος εμείς θα έχομε «φύγει», δηλαδή θα έχομε βγει από τον χρόνο, όχι όμως και από την ύπαρξη. Θα εξακολουθούμε να υπάρχουμε αλλά «εν ετέρα μορφή».
Κάνω τούτες τις σκέψεις με αφορμή την εκδημία του Επισκόπου Ολύμπου Ανθίμου, τον οποίον όταν πήγε ο χάρος να τον πάρει τον βρήκε μόνο του, κι αυτό είναι το δράμα πολλών ιεραρχών και γενικότερα μοναχικών ανθρώπων, οι οποίοι μπορεί να κατέχουν λειτουργήματα και αξιώματα, αλλά την ώρα την στερνή του θανάτου είναι εντελώς μόνοι. Τους λείπει η οικογένεια, δηλαδή η αγάπη, η στοργή.
Τις Κυριακές, τις γιορτές και τις πανηγύρεις βλέπει κανείς τους ιεράρχες καταστόλιστους με μανδύες και σάκους τετραρχικούς και αυτοκρατορικές κορώνες. Με διακόνους και ιερείς να γίνονται δουλικά θυσία σε κάθε τους νεύμα. Να κάνουν υποκλίσεις επί υποκλίσεων, χειροφιλήματα επί χειροφιλημάτων που καταντούν πια όλα αυτά μία στυγνή ανθρωπολατρεία, η οποία εκτοπίζει κυριολεκτικά τον Αρχιερέα Χριστό, ο οποίος κρέμεται πάνω στο ικρίωμα του σταυρού σε μια άκρη του Ιερού Βήματος, κι από το μέτωπο του στάζει το αίμα σταλαγματιά – σταλαγματιά, και μόλις τελειώσει η τελετή και η τελετουργία και επιστρέψουν στα σπίτια και στα επισκοπεία τους είναι μόνοι τους συντροφιά με τους τέσσερις τοίχους. Κι αν τους χτυπήσει την πόρτα ο χάρος όπως συνέβη προχτές με τον Ανθιμο, είναι μόνοι και έρημοι.
Μερικοί από αυτούς είναι τυχεροί διότι έχουν συγγενείς εξ’ αίματος που διαμένουν μαζί τους και μετριάζουν τη μοναξιά τους και οι οποίοι τους «υπηρετούν» στα βασικά του βίου μαγείρεμα, πλύσιμο ρούχων, φροντίδα όταν αρρωστήσουν. Κι αν λάχει κι είναι πολλοί οι συγγενείς, αδελφοί, αδελφές, ανιψιές και άλλοι δημιουργούνται άλλα προβλήματα διότι καυγαδίζουν για το ποιος θα κληρονομήσει «τον Δεσπότη» αφού συνήθως οι «δεσπότες» έχουν μεγάλο πουγκί τόσα χρόνια στο «δεσποτιλίκι» που λένε και οι απλοί άνθρωποι. Υπάρχουν και περιπτώσεις που ελλείψει συγγενών κατά σάρκα, αναπληρώνουν το κενό οι λεγόμενες «οικονόμοι» παντός καιρού και για κάθε εξυπηρέτηση και οι οποίες κληρονομούν τους «δεσπότες», όπως έχει συμβεί πολλάκις στην Ελλάδα και αλλού.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός πως η Εκκλησία γενικότερα δεν έχει λάβει μέριμνα για τους ασθενείς ή υπέργηρους ιεράρχες ώστε να είναι τα έσχατα χρόνια του βίου τους «ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά» μ’ άλλα λόγια αξιοπρεπή.
Ενιωσα οίκτο και οδύνη όταν πληροφορήθηκα ότι ο Ανθιμος ξεψύχησε μόνος του, επειδή βίωσε το δράμα της μοναξιάς στην πιο αδυσώπητη μορφή της και συγκεκριμένα στην καθοριστική στιγμή που περνούσε από τη ζωή στο θάνατο.
Ο Ανθιμος ήταν αναμφίβολα ένας ικανός κληρικός ο οποίος θα μπορούσε να είχε προσφέρει πολλά στην Εκκλησία και την Ομογένεια της Αμερικής, εάν δεν συνέβαιναν όλα αυτά τα σκανδαλιστικά που τον ήθελαν πρωτουργό και τα οποία βρήκαν το δρόμο τους και στα αμερικανικά Μέσα Ενημέρωσης Έντυπα και Ηλεκτρονικά και τα οποία κυριολεκτικά συγκλόνιζαν συθέμελα την Αρχιεπισκοπή. Θυμάμαι πολύ ζωηρά τον πανικό του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Ιακώβου με το δημοσίευμα στο περιοδικό «People» για τον Ανθιμο, με τίτλο «ο Μαύρος Πρίγκιπας της Εκκλησίας», το οποίο είχε λεπτομερείς περιγραφές για τις σεξουαλικές συνευρέσεις του με την κόρη του πρωτοσυγκέλου του, π. Γεωργίου Γκάλλα, την Δέσποινα. Ο Ανθιμος τα αρνιόταν όλα εξ’ αρχής, αλλά ποτέ δεν θέλησε να πει τη δική του εκδοχή. Του είχα ζητήσει άπειρες φορές από την αρχή αλλά και κατά τη διάρκεια των ετών που μεσολάβησαν πλην όμως αρνιόταν επικαλούμενος το συμφέρον της Εκκλησίας.
Εκείνος τώρα «έφυγε» κι όπως λέγει και ο Απ. Παύλος «ο αποθανών δεδικαίωται». Τώρα τον λόγο τον έχει άλλος, ο Θεός, κι Αυτός ξέρει την αλήθεια και λεπτομέρειες για όλα και φυσικά και για τα «άδηλα και κρύφια».
Πηγή: Εθνικός Κήρυξ