Από την αρχή το κρύο ήταν τσουχτερό. Σαν να βρισκόσουν μέσα σε ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Αλλά ο κόσμος απτόητος. Στεκόταν εκεί, όρθιος, αγέλαστος, αμίλητος και πολύς. Πάρα πολύς. Ηθελε να χαιρετήσει για τελευταία φορά τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Και για μια ακόμη φορά να τον ευχαριστήσει. Στο τελευταίο του σπίτι, στο Α' Νεκροταφείο. Παρασκευή 27 Ιανουαρίου. Οχι μόνον άνθρωποι του κινηματογραφικού χώρου. Αλλά και απλοί θεατές, φίλοι των ταινιών του, συμμέτοχοι κατά μια έννοια της ιστορικής παρακαταθήκης που άφησαν όλες αυτές οι ταινίες του. Ανθρωποι όλων των ηλικιών, όλων των τάξεων.
Στον νεκροθάλαμο, η σύντροφός του Φοίβη, δίπλα στον αδελφό του τον Νίκο και στις δυο από τις τρεις κόρες τους, την Κατερίνα και τη Αννα. Ορθια δίπλα στο κλειστό φέρετρο πάνω στο οποίο διάβαζες «…τον δικό μου Θόδωρο αλλά και τον Θόδωρο όλων μας, που έφυγε τόσο ξαφνικά από τη ζωή αλλά που δεν θα φύγει ποτέ από τη μνήμη και την ψυχή μας..».
Με αξιοπρέπεια και απέραντη θλίψη η Φοίβη απάγγειλε: «…Ανάμεσα σ' ένα κάλεσμα και σ' όλη την ανθρώπινη περιπέτεια…». Εκείνη την στιγμή ήταν σαν να άκουγες την φωνή του Θόδωρου. Η Φοίβη προσπάθησε ακόμη και να αποφορτίσει την ατμόσφαιρα συλλέγοντας κάποιες αναμνήσεις. «Πόσα και πόσα αυτοκινητιστικά είχε γλιτώσει ως τώρα…»
Κοντά και ο Γιώργος Αρβανίτης, ο διευθυντής φωτογραφίας των ταινιών της πρώτης περιόδου του Αγγελόπουλου, θυμόταν φωναχτά ότι σε κάποιο γύρισμα ο σκηνοθέτης είχε κτυπήσει το κεφάλι του αλλά παρ' όλ' αυτά ακλόνητος, συνέχιζε τη δουλειά. Δίπλα εκεί, σιωπηλός, σκυθρωπός και ο Ανδρέας Σινάνος, ο διευθυντής φωτογραφίας των τελευταίων ταινιών του και βέβαια της μοιραίας, της «Αλλης θάλασσας».
Εξω υπήρχε κινηματογραφικό συνεργείο. Η κόρη του η Ελένη γύριζε την κηδεία ντοκυμαντέρ. Γερανοί, κάμερες, μικρόφωνα. Βρισκόσουν, κυριολεκτικά σε γύρισμα. Και οι κομπάρσοι αυτής μακάβριας ταινίας ήμασταν όλοι εμείς, δίπλα στον πρωταγωνιστή, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο.
Γνωστοί, φίλοι και συνεργάτες από τα παλιά. Αλλά και από το σήμερα. Σκηνοθέτες όπως ο Νίκος Παναγιωτόπουλος με τον οποίο ο Αγγελόπουλος είχε συγκατοικήσει όταν ζούσαν στο Παρίσι. «Ημασταν οικογένεια» είπε ο Παναγιωτόπουλος και όντως έτσι ήταν.
Ο Χάρης Παπαδόπουλος, νυν πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών αλλά κάποτε βοηθός του σε τόσες και τόσες ταινίες. Ο Θάνος Αναστόπουλος, η Στέλλα Θεοδωράκη, η Κατερίνα Ευαγγελάκου, η Μαργαρίτα Μαντά. Σκηνοθέτες όπως ο Φώτος Λαμπρινός, ο Γιάννης Σμαραγδής, ο Κώστας Φέρρης, ο Βασίλης Βαφέας, ο Λάκης Παπαστάθης, ο Κώστας Μανουσάκης. Ηθοποιοί όπως η Ελένη Γερασιμίδου, η Μπέτυ Βαλάση, ο Μιχάλης Γιαννάτος. Και δημοσιογράφοι που τον ακολουθούσαν από κοντά επί χρόνια, που τους εκτιμούσε και που τον αγαπούσαν. Ο Αντρέας Τύρος, η Μαρία Κατσουνάκη, η Βένα Γεωργακοπούλου, ο Παύλος Κάγιος. Μια λίστα ονομάτων θα ήταν ατελείωτη.
Ο Χάρης Παπαδόπουλος, νυν πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών αλλά κάποτε βοηθός του σε τόσες και τόσες ταινίες. Ο Θάνος Αναστόπουλος, η Στέλλα Θεοδωράκη, η Κατερίνα Ευαγγελάκου, η Μαργαρίτα Μαντά. Σκηνοθέτες όπως ο Φώτος Λαμπρινός, ο Γιάννης Σμαραγδής, ο Κώστας Φέρρης, ο Βασίλης Βαφέας, ο Λάκης Παπαστάθης, ο Κώστας Μανουσάκης. Ηθοποιοί όπως η Ελένη Γερασιμίδου, η Μπέτυ Βαλάση, ο Μιχάλης Γιαννάτος. Και δημοσιογράφοι που τον ακολουθούσαν από κοντά επί χρόνια, που τους εκτιμούσε και που τον αγαπούσαν. Ο Αντρέας Τύρος, η Μαρία Κατσουνάκη, η Βένα Γεωργακοπούλου, ο Παύλος Κάγιος. Μια λίστα ονομάτων θα ήταν ατελείωτη.
Δεν έλειψαν οι παρουσίες πολιτικών προσώπων (Στέφανος Τζουμάκας, Τηλέμαχος Χυτήρης, Βάσω Παπανδρέου, Μιλένα Αποστολάκη, Νίκος Κωνσταντόπουλος κ.ά.) όπως δεν έλειψε και η αποδοκιμασία κάποιων.
Η οικογένεια του νεκρού είχε ζητήσει να μην εκφωνηθούν πολιτικοί λόγοι - και δεν εκφωνήθηκαν. «Να φύγουν οι πολιτικοί!» ακούστηκε πολλάκις, ενώ κάποιος επιτέθηκε φραστικά στον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλο Γερουλάνο λέγοντας: «Δώσε χρήματα στον πολιτισμό, φίλε! Στον πολιτισμό!». Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος άλλωστε είχε υπάρξει ιδιαίτερα αυστηρός απέναντι στην απαξία της πολιτείας (και του συγκεκριμένου υπουργού) για τον πολιτισμό.
Η οικογένεια του νεκρού είχε ζητήσει να μην εκφωνηθούν πολιτικοί λόγοι - και δεν εκφωνήθηκαν. «Να φύγουν οι πολιτικοί!» ακούστηκε πολλάκις, ενώ κάποιος επιτέθηκε φραστικά στον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλο Γερουλάνο λέγοντας: «Δώσε χρήματα στον πολιτισμό, φίλε! Στον πολιτισμό!». Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος άλλωστε είχε υπάρξει ιδιαίτερα αυστηρός απέναντι στην απαξία της πολιτείας (και του συγκεκριμένου υπουργού) για τον πολιτισμό.
Μετά τη λειτουργία οι επικήδειοι σε έκαναν να σπαράξεις, είτε ακούγοντας τον Θάνο Γραμμένο να θυμάται την εποχή της γνωριμίας του με τον Αγγελόπουλο, που είχε ως αποτέλεσμα την «Αναπαράσταση», είτε τον Λαμπρίδη από το συνεργείο της τελευταίας ταινίας του, της «Αλλης θάλασσας» ο οποίος αναφέρθηκε στο πλάνο της τελευταίας εβδομάδας γυρισμάτων της ταινίας: «Δευτέρα γύρισμα στο Ρεξ, Τρίτη στον αυτοκινητόδρομο της Δραπετσώνας (όπου έγινε το μοιραίο) και Παρασκευή μια συμβολική κηδεία…». Για φαντάσου. Την ίδια την ημέρα της κηδείας του, στο πρόγραμμα 54 της ταινίας «Η άλλη θάλασσα» ήταν προγραμματισμένο το γύρισμα μιας κηδείας…
Τέλος, ο Τόνι Σερβίλο, ο ιταλός πρωταγωνιστής της τελευταίας, ανολοκλήρωτης ταινίας του Αγγελόπουλου, μίλησε εκ μέρους όλων των ξένων ηθοποιών «που είχαν την τύχη να παίξουν κάτω από τις οδηγίες σου. Merci.» Ο Μαρτσέλο Μαρστρογιάνι, η Ζαν Μορό, ο Σερζ Ρεζιανί, ο Φαμπρίτσιο Βεντιβόλιο, ο Τζιαν Μαρία Βολοντέ, ο Ερλαντ Γιόζεφσον, ο Μπρούνο Γκαντς, ο Μισέλ Πικολί, ο Γουίλεμ Νταφόε, ο Χάρβεϊ Καϊτέλ, η Μάγια Μόργκενσεν, η Ιρέν Ζακόμπ…
Και αργότερα ανάμεσα στις ιαχές του πλήθους («άξιος! άξιος!», «αθάνατος!», «ευχαριστούμε») που σπάραζαν την καρδιά σου όταν άρχισε η μεταφορά του φερέτρου (ο σκηνοθέτης Τώνης Λυκουρέσης ήταν ένας από τους βαστάζους). Και μαζί, άνοιξαν οι ομπρέλες.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου